Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2009

Τέταρτο μεγάλο υδροηλεκτρικο, απειλεί τον Αλιάκμονα.

Ο Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας, με περίπου 300χλμ μήκος. Οι πηγές του βρίσκονται σ' ένα μαγευτικό μέρος, βορειοδυτικά της Καστοριάς και του Νεστόριου, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο οποίο βρεθήκαμε και κατεβήκαμε με τα καγιάκ, πρώτη φορά πέρυσι την Άνοιξη, συναντώντας δυσκολίες έως 4ου βαθμού.




Φωτό επάνω: Στην παραδοσιακή γέφυρα του άνω Αλιάκμονα κοντά στο Νεστόριο Καστοριάς, στο χώρο του River Party. (περισσότερες φωτογραφίες από τη συγκεκριμένη εκδρομή μπορείτε να δείτε εδώ)

Μετά το νομό Καστοριάς, ο Αλιάκμονας μπαίνει στο νομό Γρεβενών, όπου συναντά και τον μεγαλύτερο απ' τους παραποτάμους του, το Βενέτικο. Ολόκληρο το τμήμα του Αλιάκμονα είναι πλεύσιμο, αλλά ιδιαίτερα το τμήμα του μετά τη συμβολή με το Βενέτικο, προσφέρει εντυπωσιακά φυσική ομορφιά, μέσα σε παρθένα και απόμακρα απ' την ανθρώπινη παρουσία φαράγγια, αλλά και άγρια νερά, ιδανικά για κατάβαση με καγιάκ και ράφτιγκ.

Το πρώτο τμήμα από τη συμβολή του Βενέτικου, κάτω απ' το χωριό Αγάπη, μέχρι το χωριό Φελλί, είναι πιο ήπιο, με δυσκολία έως 3ου βαθμού, ενώ το δεύτερο, δυσκολίας 4ου βαθμού, ξεκινά απ' τη μονή του Αγίου Νικάνορος και τερματίζει ή μάλλον τερμάτιζε στη Μονή του Αγίου Ιλαρίωνα, λίγο πριν την τεχνική λίμνη Πολυφύτου. Λέω τερμάτιζε γιατί ως γνωστόν, τα τελευταία χρόνια κατασκευάζεται εκεί, στην έξοδο του μεγαλόπρεπου "κόκκινου φαραγγιού" το μεγάλο υδροηλεκτρικό του Αγίου Ιλαρίωνα, το οποίο έχει ολοκληρωθεί και πολύ σύντομα θ' αρχίσει να κατακλύζει το φαράγγι.




Φωτό επάνω: Καγιάκ στο "Κόκκινο Φαράγγι" του Αλιάκμονα.

Ο κάτω ρους του Αλιάκμονα, έχει ήδη τιθασευθεί από τον άνθρωπο. Αμέσως μετά το φράγμα Ιλαρίωνος, ξεκινούν οι δυο συνεχόμενες τεχνητές λίμνες των υδροηλεκτρικών έργων Πολύφυτου και Ασωμάτων. Τα σχέδια της ΔΕΗ όμως για υδροηλεκτρική εκμετάλευση του Αλιάκμονα, που συνεχίζονται με την κατασκευή του ΥΗΕ Ιλαρίωνος, δε σταματούν εκεί. Ένα νέο μεγάλο υδροηλεκτρικό σχεδιάζεται πάνω ακριβώς από το σημείο που θα φτάσει η τεχνητή λίμνη του ΥΗΕ Ιλαρίωνα.
Το ΥΗΕ Ελαφίου, όπως θα λέγεται το σχεδιαζόμενο απ' τη ΔΕΗ μεγάλο υδροηλεκτρικό, θα κατακλύσει όλο τον Αλιάκμονα, μέχρι τη συμβολή του Βενέτικου και πιο πάνω. Βενέτικος και Γρεβενίτης θα μετατραπούν επίσης σε μακρόστενες λίμνες.
Πέραν απ' τις δυνατότητες που δίνει αυτό το τμήμα του ποταμού, για στενή επαφή και γνωριμία του ανθρώπου με τη φύση, είναι πλούσιο σε άγρια ζωή και βιοποικιλότητα. Ένα παρθένο τμήμα του ποταμού που θα μετατραπεί σε λίμνη μετά την κατάκλυση του. Το ζοφερό μέλλον του ποταμού παρουσιάζεται σε μια λεπτομερή και αποκαλυπτική μελέτη που δημοσιεύθηκε από την περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ. Αξίζει να τη διαβάσετε, εδώ

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2009

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Συμμετοχή στη δημόσια διαβούλευση για τις ΑΠΕ

Συμμετοχή στη δημόσια διαβούλευση για το νέο Σχέδιο Νόμου για την «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»

Κυρία Υπουργέ


Συγχαρητήρια κατ’ αρχήν για την δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου και την ευκαιρία που δίνεται στους ενδιαφερόμενους πολίτες να εκφράσουν την άποψή τους, σε αυτή τη δημόσια διαβούλευση. Εύχομαι και ελπίζω, οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις που θα γίνουν να ληφθούν υπόψη στη σύνταξη του τελικού νομοσχεδίου.

Είμαστε αναμφίβολα όλοι υπέρ την μεγαλύτερης ένταξης των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, αντικαθιστώντας τις πιο ρυπογόνες πηγές, αλλά η ένταξη των ΑΠΕ θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υπονομευθεί το περιβάλλον, το οποίο σε τελευταία ανάλυση είναι ο απώτερος στόχος.

Θα ήθελα να εστιάσω σε τρία σημεία όπου το προτεινόμενο νομοσχέδιο, στην προσπάθεια επιτάχυνσης των ΑΠΕ, κινδυνεύει να υποβαθμίσει το περιβάλλον περισσότερο απ’ όσο θα το βοηθήσει:

A. Προώθηση των ΑΠΕ ανεξάρτητα με τις τοπικές προτεραιότητες και
     Διείσδυση των ΑΠΕ σε περιβαλλοντικά προστατευόμενες περιοχές.

Στο παρών νομοσχέδιο «επιτάχυνσης της ανάπτυξης των ΑΠΕ», εκτός των αλλαγών που γίνονται στο Ν.3468/2006 για τις ΑΠΕ, γίνονται και βασικές αλλαγές σε προηγούμενα και ευρύτερου αντικειμένου νομοσχέδια, όπως του Ν. 1650 του 1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος»

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 8 του νέου νομοσχεδίου, τροποποιούνται μεταξύ άλλων, το άρθρο 8 του Νόμου 1650/86, «προωθώντας τις ΑΠΕ, κατά προτεραιότητα σε σχέση με τις τοπικές επιπτώσεις, ως μέσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής , την προστασία της ατμόσφαιρας, τον βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας, την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και τη βιώσιμη αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου.»

Με το ίδιο άρθρο του νέου νομοσχεδίου, τροποποιείται και το άρθρο 19 του Νόμου 1650/86, επιτρέποντας την κατασκευή έργων ΑΠΕ στις προστατευόμενες κατά το Νόμο περιοχές, εκτός από τις περιοχές Απολύτου Προστασίας της Φύσης, τα κηρυγμένα Διατηρητέα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, τις οριοθετημένες Αρχαιολογικές Ζώνες Προστασίας Α και τους Υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας (Ραμσάρ). Επιτρέπεται δηλαδή πλέον η κατασκευή έργων ΑΠΕ σε Περιοχές Προστασίας της Φύσης – Εθνικά Πάρκα, σε περιοχές Προστατευόμενων Φυσικών Σχηματισμών, Προστατευόμενα Τοπία, περιοχές οικοανάπτυξης, Δίκτυο NATURA.

Τα παραπάνω θ’ ακουγόντουσαν λογικά και θεμιτά, αν συνέβαιναν δύο πράγματα:

Πρώτον, αν τα έργα ΑΠΕ είχαν μελετηθεί χωροταξικά, τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε τοπικό, ώστε να επιλέγονταν για κατασκευή οι περιοχές που έχουν το κατάλληλο δυναμικό, αλλά χωρίς να θίγονται προστατευόμενες φυσικές περιοχές, και περιοχές τουριστικής αξιοποίησης και διατηρώντας μια ισορροπημένη κατανομή των έργων ΑΠΕ στην επικράτεια. Συμφωνούμε πως οι ενεργειακές μονάδες πρέπει να μοιραστούν στην επικράτεια, αποφεύγοντας συγκεντρώσεις τύπου Πτολεμαϊδας και Μεγαλόπολης, αλλά με την νέα χωροθέτηση επιβαρύνονται υπέρμετρα οι ορεινές περιοχές. Πως θα δεχθούν κάποιοι Νομοί που έχουν προσανατολίσει την ανάπτυξή τους στον τουρισμό, να δεχθούν την εγκατάσταση μεγάλου ποσοστού σταθμών ΑΠΕ στο έδαφός τους και μάλιστα σε περιοχές που οι ίδιοι θεωρούν τουριστικές; Ιδιαίτερα όταν αυτοί οι Νομοί έχουν ποσοστιαία ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας.

Δεύτερον, αν τα έργα ΑΠΕ εγκαθίστανταν ως δια μαγείας στις προστατευόμενες περιοχές, χωρίς κατά την φάση κατασκευής τους να διαταραχθεί το οικοσύστημα ή κατά τη φάση λειτουργίας τους δεν εμποδιζόταν η σωστή λειτουργία του.

Όλοι γνωρίζουμε πως για την κατασκευή ενός υδροηλεκτρικού έργου ή ενός αιολικού πάρκου, απαιτείται η χάραξη οδών σε παρθένα συνήθως βουνά. Οδών που φτιάχτηκαν για τη κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση του Έργου κι επομένως δεν θα αποκατασταθούν. Οδών που τραυματίζουν το παρθένο οικοσύστημα, αποκόπτοντας την ομοιογένειά του και δίνουν πρόσβαση σε εξωγενείς παράγοντες που συντελούν στην αλλοίωση και φθορά του. Οδών που εφόσον φτιάχτηκαν θα χρησιμοποιούνται και από άλλους – όχι τόσο «πράσινων ηθών» χρήστες, που αποτελούν εν δυνάμει απειλή για την επιβίωση της άγριας ζωής.

Η κατασκευή έργων ΑΠΕ, ακόμα και αν αυτά εξ ορισμού θεωρούνται μικρά, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρούνται αμελητέας όχλησης για τις προστατευόμενες περιοχές, που μάλιστα σε ποσοστό επί της έκτασης της χώρας είναι ελάχιστες, αναλογικά με τις προστατευόμενες εκτάσεις σε άλλες χώρες.

B. Μέγεθος μικρών υδροηλεκτρικών και Οικολογική ροή.

Ειδικότερα στο θέμα των Υδροηλεκτρικών έργων, δυο αμφισβητούμενα σημεία του προηγούμενου νόμου για τις ΑΠΕ, υιοθετήθηκαν και απ’ το νέο νομοσχέδιο.

Πρώτον, η άνοδος σε 15 MW του ορίου των 10 MW για να θεωρηθεί ένα υδροηλεκτρικό έργο ως «Μικρό» με την οποία άνοδο μεγάλωσε κατευθείαν η κλίμακα των κατασκευαζόμενων έργων, τόσο σε μέγεθος φράγματος, όσο και σε μήκη αγωγών μεταφοράς νερού κι επομένως έκτασης της επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον.

Δεύτερον, η θεώρηση ως οικολογικής ροής ως το 30% της καλοκαιρινής ροής. Η οικολογική ροή, η ροή δηλαδή που αφήνεται να ρέει στην κοίτη του ποταμού, όταν η κυρίως ροή εκτρέπεται μέσω σωλήνων προς το σταθμό παραγωγής ενέργειας, πρέπει να είναι ικανή σε ποσότητα και ποιότητα, ώστε να μην επηρεαστεί η βιωσιμότητα του οικοσυστήματος στο τμήμα ποταμού που εκτρέπεται η κυρίως ροή.

Τόσο το μέγεθος των 15MW όσο και το 30% που έχει προβλεφτεί, προκύπτει από ανάλογες πρακτικές σε άλλες χώρες με διαφορετικές όμως συνθήκες, ιδιαίτερα σε εποχιακές παροχές νερού, πλάτη και βάθη ποταμών. Στην Ελλάδα, όπου τα ποτάμια είναι κυρίως μικρού όγκου με μέσο βάθος κάτω του ενός μέτρου και έχουν μεγάλες διαφορές παροχής νερού το καλοκαίρι από ότι την άνοιξη και το χειμώνα, το προβλεπόμενο ποσοστό του 30% της καλοκαιρινής ροής είναι πολύ μικρό για τη σωστή λειτουργία του ποτάμιου οικοσυστήματος. Ένα ευρωπαϊκό ποτάμι βάθους 2 μέτρων που τρέχει σχεδόν όλο το χρόνο, πιθανότατα να μπορεί να επιβιώσει με μια οικολογική ροή 70 πόντων, αλλά στα συνήθη ελληνικά ποτάμια του μισού μέτρου βάθος, στα οποία προτείνεται η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών και τα οποία συνήθως το καλοκαίρι υποχωρούν κατά πολύ σε στάθμη, δεν θα ναι καθόλου εύκολο να επιβιώσουν.

Ο κύκλος ζωής στα οικοσυστήματα των ελληνικών ποταμών έχει οργανωθεί βάση των εναλλαγών χαμηλής και υψηλής στάθμης ποταμού, τόσο για την τροφοδοσία της κοίτης και των όχθεων με θρεπτικά συστατικά από τις ανάντι περιοχές, όσο και για την κίνηση και αναπαραγωγή των ψαριών στο ποτάμι. Αν κάποιο κομμάτι του ποταμού παραμείνει επί μακρόν με το 30% της χαμηλότερης προβλεπόμενης από τη φύση ροής, δηλαδή της καλοκαιρινής, είναι σίγουρο πως το τμήμα αυτό του ποταμού θα υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές, ενώ οι επιπτώσεις θα περάσουν σε όλη την ζωϊκή αλυσίδα.

Γ. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις έργων ΑΠΕ

Ένα ακόμη θέμα το οποίο θα περιμέναμε να αντιμετωπισθεί με το παρών νομοσχέδιο, είναι και το θέμα της εφαρμογής των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Υπάρχει βέβαια η αναφορά στη δημιουργία ενός «Πράσινου Ταμείου» το οποίο θα χρηματοδοτείται με τμήμα του ειδικού τέλους ΑΠΕ που παρακρατείται από την πώληση ρεύματος και το οποίο θα ασχολείται με τις περιβαλλοντικές μελέτες, πράγμα κατ’ αρχήν θετικό. Αυτό που δεν ξεκαθαρίζεται όμως, είναι το ποιος θα ελέγχει τις περιβαλλοντικές μελέτες που υποβάλλονται απ’ τους ενδιαφερόμενους κατασκευαστές – παραγωγούς και το σημαντικότερο ποιος θα ελέγχει κατά πόσο θα ακολουθούνται οι περιβαλλοντικές μελέτες κατά την κατασκευή ή τη λειτουργία των έργων.

Είναι γνωστές οι παρεκκλίσεις από τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που έχουν συμβεί κατά την κατασκευή ανάλογων έργων, με τα μπάζα απ’ τις εκσκαφές να σπρώχνονται μαζί με τα δέντρα στην κοίτη των ποταμών, αντί να μεταφερθούν στους προβλεπόμενους χώρους απόθεσης. Δεν είναι επίσης σπάνιο, κατά την λειτουργία των έργων, να μην καθαρίζονται οι μπαζωμένες ιχθυόσκαλες ή να μην αφήνεται ελεύθερη η (έστω και από μη ελεγμένα υδρολογικά δεδομένα) απαιτούμενη οικολογική ροή.

Πρέπει επιτέλους να δημιουργηθεί μια δημόσια υπηρεσία, η οποία θα επιβλέπει την κατασκευή και λειτουργία των έργων και η οποία θα έχει τη δικαιοδοσία παρεμβάσεων, μέχρι και διακοπής των εργασιών ή της λειτουργίας, εφόσον δεν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι.

Είναι δεδομένη και αναγκαία η λήψη κάποιων μέτρων ώστε οι διαδικασίες αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ να μην καθυστερούν και το νομοσχέδιο κάνει θετικά βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση. Θα πρέπει όμως να δοθεί προσοχή, ώστε να μην περάσουμε στην αντιπέρα όχθη, αναιρώντας προηγούμενες διατάξεις προστασίας του περιβάλλοντος και μηδενίζοντας τον κεντρικό σχεδιασμό του τι είδους έργα θα γίνουν, πόσα σε κάθε περιοχή και σε ποια σημεία, αφήνοντας όλες τις προτάσεις στους επενδυτές.

Τα σχόλια δημοσιεύθηκαν επίσημα στο opengov minenv gr

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Τρύπα του Αγραφιώτη


Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Στο εντυπωσιακό φαράγγι "Τρύπα του Αγραφιώτη" στην Ευρυτανία, λίγο μετά τη συμβολή του ρέματος Αγραφιά με τον ποταμό Αγραφιώτη.









Ο Αγραφιώτης, οι παραπόταμοί του και το οικοσύστημά τους απειλούνται από την κατασκευή μιας σειράς - δέκα τον αριθμό - σχεδιαζόμενων υδροηλεκτρικών έργων, τα οποία έχουν πάρει άδεια και βρίσκονται στο στάδιο έγκρισης των περιβαλλοντικών μελετών.
Τα έργα αυτά, θα μετατρέψουν τον Αγραφιώτη σ' ένα σύμπλεγμα από συνεχόμενα φράγματα, κομμάτια ποταμού δίχως νερό και σταθμών παραγωγής ρεύματος. Στη φωτό κάτω, η συμβολή του Μυρισιώτικου ρέματος με τον Αγραφιώτη, κάτω απ' το χωριό Καρβασαράς, όπου σχεδιάζονται δύο υδροηλεκτρικά.




Ένα απ' τα κομμάτια του ποταμού που θα στερέψει αν προχωρήσει το υδροηλεκτρικό έργο ισχύος 5.34MW, για το οποίο υπάρχει ήδη άδεια παραγωγής στην εταιρεία ΥΔΡΟΒΑΤ, είναι το κλασσικό τμήμα για καγιάκ και ψάρεμα, από τη γέφυρα για Επινιανά, μέχρι τη συμβολή του Αγραφιά, το οποίο βλέπουμε και στις παρακάτω φωτογραφίες και video





Rivers full of Life - Στηρίζοντας την Αυστριακή προσπάθεια

Πριν μερικά χρόνια, κάποιοι Αυστριακοί φίλοι μας είχαν πρωτοστατήσει στην "Κίνηση των 40 ποταμών", την προσπάθειά μας να προστατεύσουμε τα 40 σπουδαιότερα Ελληνικά ποτάμια από την απειλή των υδροηλεκτρικών έργων.

Μια ομάδα μάλιστα είχαν περιοδεύσει ανά την Ελλάδα με αφίσες που είχαν τυπώσει οι ίδιοι μεταφέροντας το μήνυμα πως τα ελληνικά ποτάμια, ένας από τους τελευταίους φυσικούς παράδεισους της Ευρώπης, πρέπει ν' αντισταθεί για να μην έχει την τύχη της δικής τους χώρας, στην οποία ελάχιστα ποτάμια έχουν μείνει μακριά απ' την "υδροηλεκτρική αρπάγη", όπως πολύ εύγλωτα μας είχαν πει, κατά την ομιλία τους σε μια συγκέντρωση που είχαμε οργανώσει στο νομό Γρεβενών, την άνοιξη του 2007 (φωτό κάτω).




Πολλοί Αυστριακοί, όπως επίσης πολλοί Γερμανοί, Ιταλοί και άλλοι Ευρωπαίοι φίλοι της φύσης και των ποταμών, έστειλαν υπογεγραμμένες αιτήσεις ή υπογράψαν online την "Αίτηση για την Προστασία των 40 σπουδαιότερων Ελληνικών ποταμών", έτσι κι εμείς ανταποδίδουμε την χείρα αλληλεγγύης, υπογράφοντας την δική τους Αίτηση, για τη προστασία των τελευταίων φυσικών ποταμών της Αυστρίας, που παρά τα πρωτεία της στην Ευρώπη σε χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, συνεχίζει ν' απειλείται από τους ενεργειακούς επενδυτές και την κρατική ενεργειακή πολιτική.

Στην Αίτησή τους που θα βρείτε μεταφρασμένη στ' αγγλικά εδώ και την οποία έχω μεταφράσει στα ελληνικά - όσο καλύτερα μπορώ - αμέσως πιο κάτω, δεν ζητούν κάτι παράξενο, απλά προστασία από την εγκατάσταση υδροηλεκτρικών στα τελευταία ποτάμια της χώρας τους, που έμειναν να ρέουν φυσικά και όχι μεταξύ φραγμάτων και σταθμών παραγωγής, όπως σχεδιάζεται και στη δική μας χώρα. Αντιπροτείνουν τ' αυτονόητα: Εξοικονόμιση ενέργειας, τεχνολογική αναβάθμιση των ήδη υπάρχοντων υδροηλεκτρικών και στροφή σε άλλες ΑΠΕ λιγότερο καταστροφικές για το περιβάλλον.




Ας τους βοηθήσουμε λοιπόν. Ας επισκευθούμε τη σελίδα Rivers full of Life κι ας προσθέσουμε και τη δική μας υπογραφή. Ας μην σκευθούμε πως "τι μπορεί να κάνουμε εμείς εδώ στην Ελλαδίτσα; Εδώ δεν μπορούμε να σώσουμε τα δικά μας ποτάμια..." Ας βοηθήσουμε αυτούς που το παλεύουν τουλάχιστον. Και στην Αυστρία να είστε σίγουροι, τέτοιες υπογραφές μετράνε! Ας δράσουμε λοιπόν κι εμείς... τώρα!

Προς την Πρόεδρο της Αυστριακής Βουλής
Mrs. Barbara Prammer, Parliament, Dr. Karl-Renner-Ring 3, 1017 Vienna

Όχι στην υδροηλεκτρική εκμετάλλευση ευαίσθητων ποτάμιων διαδρομών
Ναι στη διάσωση των τελευταίων φυσικών ποταμών και ρεμάτων στην Αυστρία


Μόλις το ένα πέμπτο των μεγάλων ποταμών της Αυστρίας είναι σε φυσική ή σχεδόν φυσική κατάσταση. Σημαντικές λειτουργίες, όπως ο έλεγχος των πλημμύρων, η προστασία των επιφανειακών νερών, η διαβίωση ζώων και φυτών και ο χώρος για ανθρώπινη διασκέδαση έχουν χαθεί από τις προηγούμενες δεκαετίες.

Με την ενεργειακή κρίση και την κλιματική αλλαγή, η πίεση για ανάπτυξη νέων υδροηλεκτρικών έργων στα ποτάμια μας είναι τεράστια. Το 70% των ποταμιών της Αυστρίας έχουν ήδη εκμεταλλευτεί (υδροηλεκτρικά) αλλά τώρα το ενδιαφέρον των εταιρειών ενέργειας απειλεί με πλήρη ανάπτυξη: Εκατοντάδες νέα υδροηλεκτρικά σχεδιάζεται να κατασκευαστούν μέχρι το 2020 αλλά αυτά μόλις θα καλύψουν την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας στα επόμενα πέντε χρόνια!

Λέμε ΌΧΙ σε αυτή την ανάπτυξη και δείχνουμε πως μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά! Τα τελευταία φυσικά ή σχεδόν φυσικά ποτάμια της Αυστρίας πρέπει να προστατευτούν σε βάθος χρόνου.


Εκφράζοντας τις μεγαλύτερες οικολογικές οργανώσεις, ξεκινήσαμε το πρόγραμμα «Ποτάμια γεμάτα Ζωή», μια δεσμευτική εθνική αποστολή προστασίας των τελευταίων φυσικών και σχεδόν φυσικών ποταμών και ρεμάτων και εναντίον της περεταίρω υδροηλεκτρικής ανάπτυξης.
Αντ’ αυτού προτείνουμε εξοικονόμιση ενέργειας, αναβάθμιση και βελτίωση της παραγωγικότητας των υπαρχόντων υδροηλεκτρικών σταθμών και ανάπτυξη άλλων «πράσινων» μορφών ενέργειας από τον ήλιο, τον άνεμο, τη βιομάζα, τη γεωθερμία, δημιουργώντας έτσι και περισσότερες θέσεις εργασίας απ’ όσο με την υδροηλεκτρική ανάπτυξη.

Οι υπογράφοντες αυτή την Αίτηση, ζητούμε ένα πρόγραμμα και μια εθνική δέσμευση προστασίας και διαχείρισης των απειλούμενων ποταμών στην Αυστρίας. Οι ευαίσθητες ποτάμιες διαδρομές πρέπει να χαρακτηρισθούν βάσει οικολογικών κριτηρίων τόσο των υδάτων όσο και των εδαφών, αλλά και να μπουν σε καθεστώς υποχρεωτικής εφαρμογής τόσο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη διαχείρηση των υδάτων όσο και της εθνικής νομοθεσίας για την προστασίας της φύσης, αλλά και να τύχουν υποχρεωτικής φύλαξης. Σ’ αυτές τις ευαίσθητες ποτάμιες διαδρομές, περιλλαμβάνονται όλες οι φυσικές και σχεδόν φυσικές ποτάμιες διαδρομές και όλες οι διαδρομές σε προστατευόμενες περιοχές, όπως: εθνικά πάρκα, εθνικοί δρυμοί, περιοχές του δικτύου Νatura 2000, εθνικά φυσικά μνημεία, μνημεία φυσικής πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλων κατηγοριών προστασίας.




Πηγαίνετε στην "αγγλική" σελίδα της "Αίτησης - Rivers full of Life" και συμπληρώστε τα στοιχεία σας



Μπορείτε να δείτε περισσότερες φωτογραφίες και στοιχεία των ποταμών για τους οποίους γίνεται η προσπάθεια διάσωσης, εδώ

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009

Σχόλια για τις Αλλαγές στο Νόμο για τις ΑΠΕ

Με το νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε στις 8 Δεκεμβρίου από την Υπουργό Περιβάλλοντος, και το οποίο αφορά αλλαγές πάνω σε ισχύουσα νομοθεσία, σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, γίνεται εμφανής ο προσανατολισμός της κυβέρνησης στην μεγαλύτερη διείσδηση των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, αλλά και την επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης αδειών ΑΠΕ.

Η εστίαση στη χρήση των ΑΠΕ γίνεται εμφανής από τους φιλόδοξους στόχους για παραγωγή μέχρι και 40% της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές μέχρι το 2020. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, ρυθμίζονται πολλές από τις διαδικασίες αδειοδότησης, οι οποίες καθυστερούν ή εμποδίζουν την απρόσκοπτη ανάπτυξη των ΑΠΕ, αλλά και γίνονται και βασικότερες αλλαγές σε προηγούμενα και ευρύτερου αντικειμένου νομοσχέδια, όπως του Ν. 1650 του 1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος»

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 8 του νέου νομοσχεδίου, τροποποιούνται μεταξύ άλλων, το άρθρο 8 του Νόμου 1650/86, «προωθώντας τις ΑΠΕ, κατά προτεραιότητα σε σχέση με τις τοπικές επιπτώσεις, ως μέσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής , την προστασία της ατμόσφαιρας, τον βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας, την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και τη βιώσιμη αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου.»

Με το ίδιο άρθρο του νέου νομοσχεδίου, τροποποιείται και το άρθρο 19 του Νόμου 1650/86, επιτρέποντας την κατασκευή έργων ΑΠΕ στις προστατευόμενες κατά το Νόμο περιοχές, εκτός από τις περιοχές Απολύτου Προστασίας της Φύσης, τα κηρυγμένα Διατηρητέα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, τις οριοθετημένες Αρχαιολογικές Ζώνες Προστασίας Α και τους Υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας (Ραμσάρ). Επιτρέπεται δηλαδή πλέον η κατασκευή έργων ΑΠΕ σε Περιοχές Προστασίας της Φύσης - Εθνικά Πάρκα, σε περιοχές Προστατευόμενων Φυσικών Σχηματισμών, Προστατευόμενα Τοπία, περιοχές οικοανάπτυξης, Δίκτυο NATURA.

Όλα αυτά θα ακουγόντουσαν λογικά και θεμιτά, αν συνέβαιναν δύο πράγματα:

Πρώτον, αν τα έργα ΑΠΕ είχαν μελετηθεί χωροταξικά, τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε τοπικό, ώστε να επιλέγονταν για κατασκευή οι περιοχές που έχουν το κατάλληλο δυναμικό, αλλά χωρίς να θίγονται προστατευόμενες φυσικές περιοχές, και περιοχές τουριστικής αξιοποίησης και διατηρώντας μια ισορροπημένη κατανομή των έργων ΑΠΕ στην επικράτεια.
Πως θα δεχθούν κάποιοι Νομοί που έχουν προσανατολίσει την ανάπτυξή τους στον τουρισμό, να δεχθούν την εγκατάσταση μεγάλου ποσοστού σταθμών ΑΠΕ στο έδαφός τους και μάλιστα σε περιοχές που οι ίδιοι θεωρούν τουριστικές;

Δεύτερον, αν τα έργα ΑΠΕ εγκαθίστανταν ως δια μαγείας στις προστατευόμενες περιοχές, χωρίς κατά την φάση κατασκευής τους να διαταραχθεί το οικοσύστημα ή κατά τη φάση λειτουργίας τους δεν εμποδιζόταν η σωστή λειτουργία του.
Όλοι γνωρίζουμε πως για την κατασκευή ενός υδροηλεκτρικού έργου ή ενός αιολικού πάρκου, απαιτείται η χάραξη οδών σε παρθένα συνήθως βουνά. Οδών που φτιάχτηκαν για τη κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση του Έργου κι επομένως δεν θα αποκατασταθούν. Οδών που τραυματίζουν το παρθένο οικοσύστημα, αποκόπτοντας την ομοιογένειά του και δίνουν πρόσβαση σε εξωγενείς παράγοντες που συντελούν στην αλλοίωση και φθορά του. Οδών που εφόσον φτιάχτηκαν θα χρησιμοποιούνται και από άλλους – όχι τόσο «πράσινων ηθών» χρήστες, που αποτελούν εν δυνάμει απειλή για την επιβίωση της άγριας ζωής.

Ειδικότερα στο θέμα των Υδροηλεκτρικών έργων, δυο αμφισβητούμενα σημεία του προηγούμενου νόμου για τις ΑΠΕ, υιοθετήθηκαν και απ’ το νέο νομοσχέδιο.

Πρώτον, η άνοδος σε 15 MW του ορίου των 10 MW για να θεωρηθεί ένα υδροηλεκτρικό έργο ως «Μικρό» με την οποία άνοδο μεγάλωσε κατευθείαν η κλίμακα των κατασκευαζόμενων έργων, τόσο σε μέγεθος φράγματος, όσο και σε μήκη αγωγών μεταφοράς νερού κι επομένως έκτασης της επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον.

Δεύτερον, η θεώρηση ως οικολογικής ροής ως το 30% της καλοκαιρινής ροής. Η οικολογική ροή, η ροή δηλαδή που αφήνεται να ρέει στην κοίτη του ποταμού, όταν η κυρίως ροή εκτρέπεται μέσω σωλήνων προς το σταθμό παραγωγής ενέργειας, πρέπει να είναι ικανή σε ποσότητα και ποιότητα, ώστε να μην επηρεαστεί η βιωσιμότητα του οικοσυστήματος στο τμήμα ποταμού που εκτρέπεται η κυρίως ροή. Το 30% που έχει προβλεφτεί, προκύπτει από ανάλογες πρακτικές σε άλλες χώρες με διαφορετικές όμως συνθήκες, ιδιαίτερα σε εποχιακές παροχές νερού, πλάτη και βάθη ποταμών.

Στην Ελλάδα, όπου τα ποτάμια είναι κυρίως μικρού όγκου και έχουν μεγάλες διαφορές παροχής νερού το καλοκαίρι από ότι την άνοιξη και το χειμώνα, το προβλεπόμενο ποσοστό του 30% της καλοκαιρινής ροής είναι πολύ μικρό για τη σωστή λειτουργία του ποτάμιου οικοσυστήματος.
Ο κύκλος ζωής στα οικοσυστήματα των ελληνικών ποταμών έχει στηθεί στη βάση των εναλλαγών χαμηλής και υψηλής στάθμης ποταμού, τόσο για την τροφοδοσία της κοίτης και των όχθεων με θρεπτικά συστατικά από τις ανάντι περιοχές, όσο και για την κίνηση και αναπαραγωγή των ψαριών στο ποτάμι. Αν κάποιο κομμάτι του ποταμού παραμείνει επί μακρόν με το 30% της χαμηλότερης προβλεπόμενης από τη φύση ροής, δηλαδή της καλοκαιρινής, είναι σίγουρο πως το τμήμα αυτό του ποταμού θα υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές.

Ένα ακόμη θέμα το οποίο θα περιμέναμε να αντιμετωπισθεί με το παρών νομοσχέδιο, είναι και το θέμα της εφαρμογής των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Υπάρχει βέβαια η αναφορά στη δημιουργία ενός «Πράσινου Ταμείου» το οποίο θα χρηματοδοτείται με τμήμα του ειδικού τέλους ΑΠΕ που παρακρατείται από την πώληση ρεύματος και το οποίο θα ασχολείται με τις περιβαλλοντικές μελέτες, πράγμα θετικό. Αυτό που δεν ξεκαθαρίζεται όμως, είναι το ποιος θα ελέγχει τις περιβαλλοντικές μελέτες που υποβάλλονται απ’ τους ενδιαφερόμενους κατασκευαστές – παραγωγούς και το σημαντικότερο ποιος θα ελέγχει κατά πόσο η κατασκευή θα ακολουθεί τις περιβαλλοντικές μελέτες.
Είναι γνωστές οι παρεκκλίσεις από τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που έχουν συμβεί κατά την κατασκευή ανάλογων έργων, με τα μπάζα απ’ τις εκσκαφές να σπρώχνονται μαζί με τα δέντρα στην κοίτη των ποταμών, αντί να μεταφερθούν στους προβλεπόμενους χώρους απόθεσης, ή κατά την λειτουργία των έργων, να μην αφήνεται ελεύθερη η οικολογική ροή ή να μην καθαρίζονται οι μπαζωμένες ιχθυόσκαλες.

Τα παραπάνω θα σταλούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, που προς τιμήν της η νέα κυβέρνηση έχει ανοικτή στο διαδίκτυο.

Ας ελπίσουμε πως η κυβέρνηση θα δει ψύχραιμα το θέμα της διείσδυσης των ΑΠΕ και δεν θα πάρει μέτρα που αντί να προστατεύσουν το περιβάλλον θα το υπονομεύσουν. Μήπως αυτός δεν ήταν ό κύριος λόγος που διαχωρίσθη το Περιβάλλοντος απ' τα Δημόσια Έργα;

Νίκος Μαυρής

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

Αποσύρεται το νέο σχέδιο εκτροπής του Αώου



Τα σχέδια για τον εμπλουτισμό της λίμνης Παμβώτιδας στα Ιωάννινα με τη μεταφορά νερού από τον ποταμό Αώο και την παράλληλη δημιουργία δύο μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών, τα οποία εξετάζονται από τον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, έχουν ξεσηκώσει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων της Λάκας του Αώου, αλλά και των μεγαλύτερων περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Στα σχέδια που είχε υποβάλει τον περασμένο Ιούλιο η εταιρεία «ΔΕΗ-Ανανεώσιμες Α.Ε. σε συνεργασία με την ΤΕΡΝΑ Α.Ε.», προβλέπεται η άντληση 70 εκατ. κυβικών μέτρων νερού από την περιοχή της Βοβούσας. Οι ποσότητες θα οδηγούνται μέσω αγωγού με άντληση προς τον ταμιευτήρα της ΔΕΗ, στη Λίμνη Πηγών Αώου και από εκεί θα κατευθύνονται προς την πόλη των Ιωαννίνων. Κατά τη διαδρομή τους προς την πρωτεύουσα του Νομού τα νερά θα συναντούν δύο υδροηλεκτρικούς σταθμούς, συνολικής ισχύος 8,8 ΜW.

Το έργο εκτροπής για μεταφορά νερού στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων ήταν πρόταση του εργολάβου και πρώην βουλευτή Λευτέρη Καλογιάννη, πατέρα του έως πρότινος υφυπουργού Περιβάλλοντος Σταύρου Καλογιάννη, ο οποίος και το προώθησε για έγκριση στο Φορέα του Εθνικού Πάρκου Πίνδου, την εβδομάδα πριν τις εκλογές. Η εναλλακτική πρόταση που είχε κατατεθεί από τη Νομαρχία ήταν η μεταφορά νερού δια φυσικής ροής από τις πηγές Αμάραντου Κόνιτσας, το οποίο και πόσιμο θα ήταν αλλά και δεν απαιτούσε μεγάλου μεγέθους έργα σε προστατευόμενες περιοχές.

Στην πρόταση αυτή του κ. Καλογιάννη αντέδρασαν τις τελευταίες μέρες πέντε περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή τους ανακοίνωση. Οι «WWF Eλλάς, η «Καλλιστώ», η «Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης», η «Πίνδος Περιβαλλοντική» και ο «Αρκτούρος», κάνουν λόγο για «ανατροπή των κανόνων της φύσης, αλλά και της λογικής, σε περίπτωση εφαρμογής του αναχρονιστικού σχεδίου μεταφοράς 70 εκατ. κυβικών μέτρων νερού τον χρόνο, από το Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου και συγκεκριμένα την περιοχή της Βάλια Κάλντα, για εμπλουτισμό της λίμνης των Ιωαννίνων (Παμβώτιδας)».
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν ότι «η άντληση νερού από την κοίτη του ποταμού, η επαναφορά του στη λίμνη πηγών Αώου και η εν συνεχεία διοχέτευσή του στη λίμνη Παμβώτιδα (και τα συνοδά έργα, όπως η διάνοιξη δρόμων και οι εκχερσώσεις), αντιβαίνουν στη λογική της αειφόρου ανάπτυξης και στην υποχρέωση της χώρας για ορθολογική διαχείριση των υδάτων. Το έργο αυτό είναι διπλά καταστροφικό, καθώς εκτός από την προφανή οικολογική καταστροφή στο υδάτινο σύστημα του Αώου, απειλεί να «ξεπλύνει» το περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται στα Γιάννινα και καθημερινά υποβαθμίζει το οικοσύστημα της Παμβώτιδας»

Το πρόβλημα της οικολογικής υποβάθμισης της λίμνης των Ιωαννίνων εντοπίζεται στη μόλυνση από αστικά και βιοτεχνικά λύματα, αλλά και από τις κτηνοτροφικές και γεωργικές δραστηριότητες της περιοχής τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η λύση δεν μπορεί να είναι η προσθήκη καθαρού νερού απ’ τον Αώο, αλλά ο καθαρισμός της λίμνης με έλεγχο της ρύπανσης και βιολογικό καθαρισμό της πόλης.
Την πλήρη αντίθεσή της στα σχέδια εκτροπής εξέφρασε ευτυχώς η νέα Υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη, η οποία δήλωσε ότι θα γίνουν όλες οι ενέργειες για την απόσυρση της πρότασης. Φαίνεται πως ο Αώος και η Βάλια Κάλντα πάνε να τη γλυτώσουν αυτή τη φορά.



Αξίζει να διαβάσουμε σαν επίλογο, την επιστολή του κοινοτάρχη Βωβούσας, που μας μεταφέρει την άποψη των ανθρώπων που θα θιχτούν άμεσα από την εκτροπή αυτή, των κατοίκων της Βάλια Κάλντα και της Λάκας του Αώου που θα δουν το ποτάμι τους να ξαναπληγώνεται, χάνοντας ακόμα ένα μέρος απ’ τα νερά του (η πρώτη εκτροπή του ποταμού έγινε με το σύμπλεγμα φραγμάτων και του υδροηλεκτρικού των «Πηγών Αώου» που διοχετεύει το νερό του Αώου στον Μετσοβίτικο και τον Άραχθο).
Ποια μελέτη θ’ αποδείξει πως το νερό αυτό είναι περιττό για την υγεία του οικοσυστήματος;

Για να θυμηθούμε τι εστί Αώος, να η δημοσίευση από την επίσκεψή μας το 2008 σε Βωβούσα, Αρκουδόρεμα και κατάβαση του Άωου.

Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2009

Προγραματισμός κινητοποιήσεων για το Υδροηλεκτρικό Καρπενησιώτη

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το σχεδιαζόμενο υδροηλεκτρικό έργο στους ποταμούς Καρπενησιώτη και Τρικεριώτη, έχει λάβει άδεια από το Υπουργείο Ανάπτυξης και αυτή τη στιγμή εξετάζεται η περιβαλλοντική μελέτη του Έργου, από το Δήμο Ποταμιάς, τη Νομαρχία Ευρυτανίας, αλλά και τον ΕΟΤ.
Αυτό που πρέπει να αναδειχθεί, αναφορικά με το συγκεκριμένο Έργο, είναι πως θα επηρεάσει αρνητικά τις τουριστικές δραστηριότητες στην περιοχή και από ποιούς θα μπορούσε ν' αναδειχθεί καλύτερα, αν όχι από εμάς που είμαστε συστηματικοί επισκέπτες της περιοχής.
Αν κατασκευασθεί το Έργο της εκτροπής των νερών του Καρπενησιώτη, εμείς οι καγιάκερς δεν θα μπορέσουμε να ξανακάνουμε κατάβαση στο ομορφότερο κομμάτι του ποταμού, τους γραφικούς «Μαιάνδρους», ενώ θα επηρεαστούν αρκετά και οι καταβάσεις στον Τρικεριώτη, μια και αυτές δεν θα ναι δυνατές στο αρχικό φαράγγι, στα Διπόταμα.

Το Σαββατοκύριακο 5-6 Δεκεμβρίου 2009, οργανώνουμε εκδρομή διαμαρτυρίας στο Καρπενήσι, κατά της κατασκευής του υδροηλεκτρικού με επισκέψεις και καταβάσεις στα απειλούμενα ποτάμια και εκδήλωση στο Καρπενήσι.

Το πρόγραμμα που προτείνεται είναι το εξής:

Σάββατο 05/12: Κατάβαση με kayak σε Καρπενησιώτη Β - βαθμός δυσκολίας ΙΙΙ (ΙΙΙ+) και συνέχεια στον Τρικεριώτη – βαθμός δυσκολίας ΙΙ (ΙΙΙ) - μαζί με τις ομάδες που θα κάνουν rafting.
Για τους φίλους που δεν θα κάνουν kayak ή rafting, θα γίνει περιπατητική επίσκεψη στον Καρπενησιώτη (πατήματα Παναγιάς, θέση Κλειδί, παρατηρητήριο Μαίανδρων, γέφυρα φαραγγιού Τρικεριώτη στα Διπόταμα) όπου θα μπορούν να παρακολουθούν την κατάβαση με καγιάκ αλλά και να δουν τις θεσεις των ποταμιών που θα επηρεαστούν απ' το σχεδιαζόμενο ΥΗΕ.

Το απόγευμα του Σαββάτου θα οργανωθεί εκδήλωση διαμαρτυρίας στην πλατεία του Καρπενησίου, με συμμετοχή της Κίνησης Πολιτών Καρπενησίου και των τουριστικών γραφείων της περιοχής.

Κυριακή 06/12: Επίσκεψη στην περιοχή του Αγραφιώτη. Αυτόνομες καταβάσεις ή επισκέψεις σε Αγραφιώτη (β.δ.III), Καρπενησιώτη Α (β.δ.IV), Καρπενησιώτη Β (β.δ.III), Τρικεριώτη (β.δ.II-III), Κρικελοπόταμου (β.δ.IV). Οι καταβάσεις θ’ αποφασισθούν επιτόπου αναλόγως νερών και συμμετεχόντων.

Περιμένουμε τις συμμετοχές σας, με απάντηση στο "riverfriends at gmail com"
Καλό θα είναι ο καθένας να γράψει ποιες μέρες και σε ποια ποτάμια θα συμμετέχει.
Αν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν και κάποιοι φίλοι σας στη κατάβαση rafting αυτό μπορεί να κανονισθεί, εφόσον το γνωρίζουμε έγκαιρα.
Θα γίνουν ομαδικές κρατήσεις σε ξενοδοχεία της περιοχής, οπότε επικοινωνήστε έγκαιρα με e-mail στο riverfriends at gmail com.

Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2009

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και το Υδροηλεκτρικό στον Καρπενησιώτη

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), για τις οποίες έχουν γραφτεί τόσα πολλά, είναι αναμφισβήτητα η καλύτερη απ’ τις λύσεις που έχουμε για να παράγουμε ενέργεια εκμεταλευόμενοι τις ανανεώσιμες φυσικές πηγές, κυρίως του ήλιου, του ανέμου και του νερού. Η ενέργεια βέβαια αυτή δεν μπορεί ακόμη να αντικαταστήσει την ενέργεια που παράγεται από τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, με τη καύση λιγνίτη, φυσικού αερίου ή πετρελαίου, μια και το δίκτυο χρειάζεται σταθερά μεγάλες παροχές, ιδιαίτερα με τις όλο και αυξημένες ανάγκες της κοινωνίας μας που έχει αποκτήσει ενεργοβόρες συνήθειες και τρόπο ζωής.

Όλοι καταλαβαίνουμε πως για να δώσουμε λύση στο ενεργειακό μας πρόβλημα αλλά και ταυτόχρονα να περιορίσουμε τη καύση υδρογονανθράκων, η οποία επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον και διαταράσσει την κλιματική ισορροπία, πρέπει να κάνουμε αρκετές αλλαγές. Μεγαλύτερη χρήση των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, αλλά παράλληλα και εξοικονόμηση ενέργειας στην καθημερινή μας ζωή.

Ας αναφερθούμε πρώτα στις ΑΠΕ

Η χρήση τους για την παραγωγή ενέργειας είναι θετική, εφόσον η εγκατάστασή τους έχει μελετηθεί ορθολογικά. Δεν έχει νόημα να κατασκευάζουμε έργα ΑΠΕ για να μειώσουμε τις επιπτώσεις των άλλων μορφών ενέργειας στο περιβάλλον, αν κατά την ίδια την κατασκευή και λειτουργία αυτών των έργων ΑΠΕ, καταστρέφουμε το περιβάλλον.
Η επιλογή του είδους ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά, υδροηλεκτρικά), πρέπει να μελετάται σε κεντρικό επίπεδο, λαμβάνοντας όμως υπόψη την ισορροπία των περιοχών στις οποίες γίνονται οι εγκαταστάσεις. Δε μπορούμε δηλαδή να γεμίσουμε τα ποτάμια με υδροηλεκτρικά και τις βουνοκορφές με ανεμογεννήτριες, χωρίς να μελετήσουμε το μέγιστο φορτίο που μπορεί να δεχθεί αθροιστικά μια περιοχή χωρίς να διαταραχθεί οικολογικά, ιδιαίτερα όταν εξετάζουμε περιοχές που η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει περιορισθεί στο ελάχιστο και η φύση που έχει παραμείνει υγιής, αποτελεί κεφάλαιο προς προστασία και όχι ρευστοποίηση.

Όταν η πολιτεία δεν μελετά και δεν σχεδιάζει η ίδια, πόσα έργα ΑΠΕ μπορούν να κατασκευαστούν και που, αλλά απλά εξετάζει μεμονωμένες προτάσεις ιδιωτών κατασκευαστών – παραγωγών ενέργειας, που διέπονται μόνο από το στοιχείο της παραγωγικής δυνατότητας μιας περιοχής, τότε ας μην περιμένουμε αυτές οι επιλογές να έχουν μελετήσει τη συνολική επίπτωση των έργων στο φυσικό περιβάλλον. Η πολιτεία πρέπει η ίδια να σκύψει πάνω στο χάρτη και να μελετήσει το που θα κατασκευασθούν αιολικά, που υδροηλεκτρικά και που φωτοβολταϊκά.
Στη μελέτη της αυτή όμως, θα πρέπει να εξετάσει και κάποιους άλλους παράγοντες, εκτός από αυτούς του καθαρά ενεργειακού δυναμικού και να σταθμίσει τις επιλογές της. Τέτοιοι παράγοντες είναι η εξασφάλιση ζωνών απολύτου φυσικής προστασίας (εθνικά πάρκα), η ουσιαστική προστασία των περιοχών Νatura (κι εδώ θα διαφωνήσω πως τα έργα ΑΠΕ επειδή θεωρούνται φιλικά στο περιβάλλον, μπορούν να εγκαθίστανται στις περιοχές Νatura, μια και υπό συνθήκες μπορούν να καταστρέψουν το περιβάλλον), η αποφυγή εκτεταμένων οδών πρόσβασης προς τα έργα ΑΠΕ μέσα από δάση και παρθένες περιοχές, οι σωστές περιβαλλοντικές μελέτες και η εφαρμογή τους στην πράξη.

Ας αναφερθούμε και λίγο πιο αναλυτικά στα υδροηλεκτρικά έργα (ΥΗΕ)

Τα ΥΗΕ δεν είναι εξ ορισμού φιλικά στο περιβάλλον. Ενώ τα μεγάλα ΥΗΕ έχουν από καιρό πάψει να θεωρούνται οικολογικά και να προσμετρούνται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, λόγω ενός μεγάλου αριθμού δυσμενών επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον, έφτασε η σειρά και των μικρών ΥΗΕ, να ελεγχθούν, κατά πόσο είναι φιλικά στο περιβάλλον ή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις έχουν περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις παρά θετικές.

Πρώτα απ’ όλα, η κλίμακα μεγέθους ενός ΥΗΕ για να θεωρηθεί μικρό αμφισβητείται. Ενώ σε κάποιες χώρες το όριο αφορά το μέγεθος του φράγματος ή το μέγεθος του ταμιευτήρα, στην Ελλάδα επιλέχθηκε το όριο να είναι η ισχύς των 10ΜW (επεκτεινόμενη στα 15MW).
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και το Εθνικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, τα μικρά ΥΗΕ θεωρούνται έργα φιλικά στο περιβάλλον και μπορούν να κατασκευάζονται ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές. Για να θεωρηθεί όμως ένα μικρό ΥΗΕ φιλικό στο περιβάλλον, δεν θα ‘πρεπε η συμβολή του σε «πράσινη» ενέργεια να είναι ουσιαστική και να δικαιολογεί την όποια καταστροφή προκαλεί στο φυσικό περιβάλλον;
Θεωρούμε πως ένα έργο των 5ΜW (ένα μέσου μεγέθους μικρό ΥΗΕ σαν αυτό που σχεδιάζεται στο ποταμό Καρπενησιώτη) που προσδίδει μόλις το 0.01% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας, δικαιολογεί να στερέψει ένα απ’ τα ομορφότερα ποτάμια της Ευρυτανίας, με τις γνωστές επιπτώσεις στο οικοσύστημά του;

Το υδροηλεκτρικό στον Καρπενησιώτη

«Ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός Καρπενησιώτη σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο νομό Ευρυτανίας, θα έχει ισχύ 5,4 MW και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι της τάξης των 22 GWh ετησίως, αξίας 1,5 εκ. Ευρώ περίπου. Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός του έργου είναι 9 εκ. ευρώ»

Ψυχρά ενεργειακά – οικονομικά δεδομένα, από τη δημοσίευση της ίδιας της εταιρείας ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΕ, που έχει ζητήσει να κατασκευάσει το εν λόγω έργο.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), έδωσε θετική γνωμοδότηση και το έργο έλαβε άδεια από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία περιβαλλοντικής αξιολόγησης του Έργου, από την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Το φράγμα του Έργου προβλέπεται να κατασκευασθεί επί του ποταμού Καρπενησιώτη, κοντά στα πατήματα της Παναγίας, μετά τη διασταύρωση για το χωριό Καρύτσα. Το νερό του Καρπενησιώτη, θα διοχετετευθεί μέσω σήραγγας που θα κατασκευασθεί, στον ποταμό Τρικεριώτη, 650 περίπου μέτρα μετά τη θέση Διπόταμα, όπου θα κατασκευασθεί ο Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας.

Οι άμεσες επεμβάσεις από την κατασκευή του έργου στο φυσικό χώρο του ποταμού θα είναι οι εξής:

1. Φράγματα και Τεχνικό Υδροληψίας. Θα κατασκευασθεί σε όλο το πλάτος του ποταμού, στη θέση υδροληψίας, για τη συγκέντρωση του νερού. Για την κατασκευή του φράγματος απαιτείται η προσωρινή εκτροπή του ποταμού σε άλλη θέση, δηλαδή εκτεταμένες χωματουργικές εργασίες μετατόπισης της κοίτης, συνήθως με εκβάθυνση του ποταμού σε παράπλευρο σημείο.

2. Σήραγγα. Η σήραγγα θα κατασκευασθεί για να μεταφέρει το νερό μέσα από το βουνό, από τον Καρπενησιώτη στο Τρικεριώτη. Η σήραγγα αυτή θα κατασκευασθεί πιθανότατα με τη Μέθοδο ΝΑΤΜ, με ελεγχόμενες εκρήξεις, και προσωρινά μέτρα υποστήριξης, ενώ η μόνιμη επένδυση θα κατασκευαστεί σε επόμενη φάση.

3. Αγωγός Πτώσεως. Ο αγωγός αυτός θα επιτρέπει στο νερό να πέφτει, από την έξοδο της σήραγγας στην πλαγιά του βουνού, αρκετές δεκάδες μέτρα χαμηλότερα, στον Σταθμό που θα βρίσκεται στο ύψος του ποταμού.

4. Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας. Θα κατασκευασθεί στις όχθες του ποταμού Τρικεριώτη και θα φιλοξενεί τους στροβίλους που θα γυρνούν με τη δύναμη του νερού που πέφτει μέσω του Αγωγού Πτώσεως, τις γεννήτριες παραγωγής ρεύματος και τους μετασχηματιστές.

5. Δίκτυο μεταφοράς ενέργειας. Το δίκτυο αυτό αποτελείται από μια σειρά από στύλους ΔΕΗ που θα μεταφέρουν την παραγόμενη ενέργεια, προς το κοντινότερο δίκτυο μεταφοράς της ΔΕΗ.

6. Οδοί Πρόσβασης. Για την μεταφορά των ογκωδών μηχανημάτων κατασκευής, υλικών και εξοπλισμού των εγκαταστάσεων, αλλά και για την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, τόσο κατά την κατασκευή όσο και για τη λειτουργία του Έργου, θα χρειαστεί η κατασκευή οδών, κάποιοι απ’ τους οποίους θα είναι σε παρθένο φυσικό τοπίο.

Οι παραπάνω επεμβάσεις έχουν σίγουρα περιγραφεί στην Προκαταρκτική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είναι πλέον υποχρεωτική σε κάθε τέτοιο έργο. Αυτά που δεν γράφονται συνήθως είναι οι πρόσθετες επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον που γίνονται από τους εργολάβους, λόγω έλλειψης επίβλεψης από πλευράς του δημοσίου, στην τήρηση των περιβαλλοντικών όρων.
Τέτοιες επεμβάσεις είναι για παράδειγμα το μπάζωμα των βουνοπλαγιών και της κοίτης των ποταμών, από τους χωματισμούς του Έργου. Συνήθης πρακτική των εργολάβων είναι αντί να μεταφέρουν τα προϊόντα των εκσκαφών τους σε κάποιο εγκεκριμένο χώρο απόθεσης πιο μακριά, να τα σπρώχνουν προς το ποτάμι, γεμίζοντας με μπάζα τόσο την πλαγιά όσο και την κοίτη του ποταμού (φωτό)


Δεν γράφονται επίσης στις περιβαλλοντικές μελέτες, γιατί δεν μπορούν να εκτιμηθούν από τον κάθε ιδιώτη μελετητή, το πόσο μεγάλος είναι ο φυσικός πλούτος και το οικοσύστημα της περιοχής και πόσο αυτά θα διαταραχτούν.
Έχουν εκτιμηθεί από κανέναν ειδικό, οι «Μαίανδροι του Τρικεριώτη» (φωτό), ο πανέμορφος αυτός φυσικός σχηματισμός, όπου το ποτάμι φιδογυρίζει ανάμεσα στις ψηλές βουνοκορφές, λίγο πριν ενωθεί με τον Κρικελοπόταμο για να φτιάξουν τον Τρικεριώτη; Για να απολαμβάνουν το συγκεκριμένο θέαμα οι επισκέπτες, έχει κατασκευασθεί ένα όμορφο ξύλινο παρατηρητήριο κοντά στο δρόμο.

Δεν αναφέρουν επίσης πως κάποια σημεία των ποταμών αποτελούν αξιοθέατα και σημεία συγκέντρωσης των επισκεπτών μιας περιοχής. Πόσοι και πόσοι από τους επισκέπτες της περιοχής, στο δρόμο για το προσκύνημα στη Παναγία την Προυσιώτισα, δεν σταματούν στα Πατήματα της Παναγιάς, στο Κλειδί, που ο δρόμος στην ουσία κρέμεται πάνω απ’ τον Καρπενησιώτη ή στη γέφυρα στα Διπόταμα, για ν’ αγναντέψουν το μεγαλοπρεπές φαράγγι του Τρικεριώτη; Θα τους πει κανείς πως στα Πατήματα θα μπορούν πλέον να βλέπουν και το εργοτάξιο του Έργου; Θα τους πει μήπως κανείς πως δεν χρειάζεται πια να σταματούν στο Κλειδί να χαζέψουν το άλλοτε πολύβουο ποτάμι, αφού θα έχει ήδη χαθεί στη σήραγγα πιο πάνω; Θα τους πει επίσης κανείς πως τα νερά στο φαράγγι του Τρικεριώτη θα πέσουν στο ελάχιστο, αφού τα νερά του Καρπενησιώτη θα έχουν εκτραπεί;

Δε αναφέρονται τέλος οι διάφορες δραστηριότητες που γίνονται στην περιοχή και οι οποίες επηρεάζονται από το Έργο. Τουριστικές δραστηριότητες όπως πεζοπορική διάσχιση του ποταμού (river trekking - canyoning), κατάβαση ποταμού με καγιάκ ή βάρκες (rafting), ψάρεμα.

Δεν γνωρίζουν πως σ’ όλο τον Καρπενησιώτη, από το Γάβρο και κάτω, γίνονται καταβάσεις με καγιάκ, από Έλληνες και ξένους καγιάκερς; Ή μήπως πως σ’ όλο τον Τρικεριώτη (όσο κομμάτι έμεινε τέλος πάντων, αφότου πλημμύρισε απ’ τη λίμνη των Κρεμαστών) γίνονται καταβάσεις με βάρκες όλο το χρόνο, δίνοντας την ευκαιρία σε ανθρώπους όλων των ηλικιών να χαρούν το ποτάμι, λόγω της ήπιας δυσκολίας του; Το rafting στον Τρικεριώτη είναι συνδεδεμένο με τον τουρισμό στην Ευρυτανία.
Μαζί με τον Εύηνο και το Βοϊδομάτη, ήταν τα ποτάμια που προσέλκυαν τους περισσότερους επισκέπτες όλα αυτά τα χρόνια. Μετά την κατασκευή του φράγματος του Ευήνου, τα νερά στο ποτάμι λιγόστεψαν και οι επισκέψεις μειώθηκαν δραματικά. Οι εταιρείες που έκαναν rafting στο ποτάμι έχασαν τους περισσότερους πελάτες τους και οι πιο πολλές έκλεισαν. Τα ξενοδοχεία και οι ταβέρνες είδαν τις επενδύσεις τους να καταρρέουν. Θα δούμε μήπως την ιστορία να επαναλαμβάνεται και στην Ευρυτανία; Γιατί ο Βοϊδομάτης, στο νομό Ιωαννίνων, εκτός από το χάρισμα των πηγαίων και καθάριων νερών όλο το χρόνο, έχει και την προστασία του Εθνικού Δρυμού. Αντίθετα η Ευρυτανία, με τόσες φυσικές ομορφιές, δεν έχει καμιά θεσμική προστασία.
Εκτός από τον Καρπενησιώτη, δεκάδες υδροηλεκτρικά έργα σχεδιάζονται και έχουν ήδη πάρει θετικές γνωμοδοτήσεις, στον Τρικεριώτη, τον Κρικελοπόταμο, τον Αγραφιώτη και τους παραποτάμους του, τον Άσπρο του Ταυρωπού, τον Πετριλιώτη και τον πατέρα όλων τον πολύπαθο Αχελώο, ο οποίος ήδη μετρά τρία μεγάλα ΥΗΕ (Καστράκι, Κρεμαστά, Στράτο), δυο σε αποπεράτωση (Μεσοχώρα, Συκιά), ένα σε κατασκευή (Αυλάκι), ενώ περιμένει με αγωνία και το μέλλον της εκτροπής του στη Θεσσαλία…

Επίλογος

Δε λέμε όχι στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Λέμε όχι στην καταστροφή των λιγοστών παρθένων φυσικών περιοχών για την κατασκευή Έργων ΑΠΕ. Λέμε όχι στην ενεργειακή εκμετάλλευση ποταμών που είτε αποτελούν τουριστικούς προορισμούς ή κάλλιστα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τουριστικά, αναδεικνύοντας το περιβάλλον και προστατεύοντάς το.
Λέμε πως οι θέσεις ενεργειακής εκμετάλλευσης πρέπει να προκύπτουν όχι μόνο βάσει ενεργειακών και οικονομικών δεδομένων, αλλά σε συνδυασμό με τα σχέδια ανάπτυξης της κάθε περιοχής. Οι τοπικές κοινότητες πρέπει να έχουν λόγο στα όποια σχέδια, αλλά και η πολιτεία με τις Υπηρεσίες της πρέπει να εξασφαλίζει την κοινή μας περιουσία και την κληρονομιά των παιδιών μας, που δεν είναι άλλη από τη Φύση.

Οι Φίλοι των Ποταμών θα είμαστε εδώ, ενεργά συμμέτοχοι στην προσπάθεια διάσωσης του Καρπενησιώτη και όλων των άλλων πλεύσιμων και τουριστικά αξιοποιήσιμων ποταμών.

Λίγα λόγια για μας

Οι Φίλοι των Ποταμών ξεκίνησαν το 2005, από μια παρέα Καγιάκερς, που ταξίδευαν στα ποτάμια όλης της Ελλάδας για το αγαπημένο τους χόμπυ.
Στην πρώτη μας δημοσίευση, τότε, είχαμε γράψει τα εξής "ρομαντικά":

"Μακάρι να μπορούσατε να έρθετε μαζί μας, σ' ένα από τ' άγρια ποτάμια που τρέχουν μέσα σ' αυτά τα απρόσιτα φαράγγια. Να νοιώσετε την απόλυτη ησυχία μέσα από τη βοή των ορμητικών νερών, ν' αφουγκραστείτε το γεράκι και το γύπα, που αόρατα πετάνε από πάνω μας, αλλά και να δείτε τον ερωδιό να απογειώνεται αργά αργά, μόλις ξεπροβάλλουμε απ' τη στροφή του φαραγγιού, για να μας περιμένει πάλι στην επόμενη στροφή και το παιχνίδι να συνεχιστεί.
Να ξαφνιαστείτε από τις πέστροφες που πηδάνε τρομαγμένες, μόλις το σκάφος μας προσγειωθεί στη λιμνούλα που φωλιάζουν, κάτω από το μικρό καταρράκτη, αλλά και να σταματήσετε μαζί μας για μια ανάσα, στην αμμουδιά πίσω από το παλιό πέτρινο γεφύρι, που αν και ξεχασμένο, συνεχίζει να στέκεται ψηλό κι αγέρωχο, γεφυρώνοντας το χάσμα του φαραγγιού, πλάι στα πανάρχαια μονοπάτια, που συνέδεαν τα κάποτε τρανά κεφαλοχώρια.
Να μιλήσετε με το βοσκό που κατεβάζει το κοπάδι για πότισμα και ξαφνιασμένος από την αναπάντεχη συνάντηση, να μας κάνει άλλη μια φορά την κλασσική πια ερώτηση: Πληρώνεστε γι αυτό που κάνετε; Να μπείτε μαζί μας στο μικρό καφενεδάκι του χωριού και να γίνετε για μερικές στιγμές το κέντρο του ενδιαφέροντος, αλλά και της φιλόξενης περιποίησης. Να ξεμείνετε τέλος μαζί μας στο ποτάμι, μια νύχτα που 'ρθε νωρίτερα απ' ότι περιμέναμε και να μαντέψουμε το μονοπάτι, που μέσα από χίλιες περιπέτειες θα μας οδηγήσει πάλι πίσω στη βάση μας..."
Τέσσερα χρόνια μετά, τα ποτάμια μας εξακολουθούν να είναι όμορφα, αλλά οι καταστάσεις που συναντούμε δεν είναι πια και τόσο ρομαντικές...

Είναι γνωστό πως η χώρα μας θεωρείται από τους κορυφαίους προορισμούς για καγιάκ στην Ευρώπη। Πολλές ομάδες, ευρωπαίων κυρίως φίλων του σπορ, επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα, λόγω της εξαιρετικά παρθένας φύσης και της ελάχιστης, έως τώρα, ανθρώπινης παρέμβασης στα ποτάμια και τα φαράγγια της। Μέσα από τα άρθρα και τις φωτογραφίες μας, προσπαθούμε να αναδείξουμε τις φυσικές ομορφιές και τον οικολογικό πλούτο, των ευαίσθητων οικοσυστημάτων, που έχουμε την εξαιρετική πολυτέλεια να επισκεπτόμαστε, μόνοι, μια και το καγιάκ ίσως είναι ο μοναδικός τρόπος να προσεγγίσεις κάποια από αυτά।

Παράλληλα, θέλουμε να δώσουμε έμπνευση σε περισσότερο κόσμο να έρθει κοντά στη φύση, δίνοντας έτσι κίνητρα ανάπτυξης, στο υγιές αυτό κομμάτι του τουρισμού που λέγεται εναλλακτικός ή οικολογικός και να βοηθήσουμε έτσι στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και των αξιοθέατων κάθε περιοχής, αλλά και στην παραμονή των νέων στην επαρχία μας και την επιβίωση ή αναβίωση των παραδοσιακών οικισμών.

Είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε αυτές τις εικόνες και εμπειρίες και να πρωτοστατήσουμε στην προστασία των ποταμιών της χώρας μας, από την ανεξέλεγκτη επέλαση της «ανάπτυξης». Δεν θέλουμε την δημιουργία άλλων φραγμάτων, αμφισβητήσιμης αξίας και λειτουργικότητας, να καταστρέφουν την φύση και να «σκοτώνουν» τα ποτάμια μας, χωρίς αξιόπιστες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και χωρίς μελέτες λειτουργικότητας και βιωσιμότητας.
Βλέπουμε θετικά την αυξανόμενη συμβολή των υδροηλεκτρικών έργων στην παραγωγή ενέργειας, αλλά είμαστε εδώ για να υπενθυμίζουμε σε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις, πως δεν μπορούν πλέον να μελετούν τα έργα με μόνο γνώμονα το κέρδος ή την αύξηση της παραγωγής. Χρειάζεται επιτέλους μια εθνική στρατηγική στο θέμα της διαχείρισης των νερών και των ποταμών, αλλά μια στρατηγική που θα σέβεται απόλυτα και θα προστατεύει το περιβάλλον.

Είμαστε έτοιμοι να σταθούμε αυστηροί ελεγκτές και επικριτές απέναντι σε όσους πιστεύουν πως θα μπορέσουν να καταστρέψουν αυτό το δώρο της φύσης, χωρίς σπουδαίο λόγο και προπαντός χωρίς έλεγχο. Τα ποτάμια ανήκουν σε όλους, αλλά πολύ περισσότερο στους φυσικούς κατοίκους τους, την άγρια πανίδα και χλωρίδα που πρέπει να προστατευτεί, αλλά και στους ανθρώπους που γενιές τώρα, ζούσαν αρμονικά από το ποτάμι, ποτίζοντας με καλοχτισμένα αυλάκια τα χωράφια τους και δουλεύοντας τους μύλους και τις νεροτριβές. Ανήκουν τέλος και σ' εμάς, τους «άτυχους» κατοίκους των μεγαλουπόλεων, που σαν ευτυχείς εποχιακοί επισκέπτες, πεζοπόροι, ψαράδες, καγιάκερς, κολυμβητές ή απλοί φυσιολάτρες, θέλουμε και πρέπει να διατηρήσουμε την επαφή μας με την παράδοση και τα τελευταία αδιατάραχτα οικοσυστήματα.

Πρέπει όλοι μαζί να δουλέψουμε, ώστε να εντοπισθούν και ν' αναδειχθούν τα πολυτιμότερα και πιο απειλούμενα από τα παραποτάμια οικοσυστήματα της χώρας μας και επίσημα πλέον να χαρακτηριστούν ως προστατευόμενες περιοχές. Πρέπει να διαφυλάξουμε την περιουσία και την πολιτισμική ταυτότητα που κληρονομήσαμε από τους παππούδες μας, που πονούσαν τη φύση και να μην αποξενωθούμε άλλο από αυτή.

Για να υποστηρίξουμε όλες αυτές τις ενέργειες αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τον «Κύκλο των Φίλων των Ποταμών»

Συμμερίζεστε τις ανησυχίες αλλά και τις προσπάθειές μας; Θέλουμε την υποστήριξή σας. Δηλώστε συμμετοχή και μπείτε στον Κύκλο μας. Ενώστε τη φωνή σας με τη δική μας για να μπορέσει να φτάσει μέχρι εκεί που πρέπει!

To blog των Φίλων των Ποταμών

Οι Φίλοι των Ποταμών, μετά από μια μακρά περίοδο σιγής, επιστρέφουν ξανά στη μάχη για την προστασία των ποταμών της πατρίδας μας. Με την έναρξη αυτού του ιστολόγιου, η επικοινωνία μας γίνεται πιο διαδραστική, πιο άμεση.


Η ιστοσελίδα των Φίλων των Ποταμών, που φιλοξενήθηκε όλο αυτό το διάστημα στο site του TEAMadara, είναι ακόμα προσβάσιμη ακριβώς εδώ. Μπορείτε να βρείτε εκεί όλες τις προηγούμενές μας δημοσιεύσεις, για την "Κίνηση των 40 ποταμών" και όλες τις άλλες παρεμβάσεις μας, αν και κάποια πράγματα θα μεταφερθούν σε ανάλογα posts και στο blog.