Αόρατα Ρέματα - Άφαντα Μικρά Υδροηλεκτρικά

Γεια σας φίλοι και φίλες των ποταμών. Μετά από πολύ καιρό απουσίας - να με συγχωρέσετε σας παρακαλώ... ανωτέρα βία - επανέρχομαι για να αναδημοσιεύσω ένα κείμενο - παρέμβαση, στα υδροηλεκτρικά πράγματα, από τους πρωτοστάτες της Ευρυτανίας.

Ως μια φυσική συνέχεια της σειράς παρεμβάσεων που κάναμε κι εμείς εδώ για την προκλητική παράλειψη πολλών από τα μικρά ρέματα της χώρας μας από τη χωροθέτηση των υδάτων αναψυχής, αυτό το κείμενο έρχεται να μας πληροφορήσει για ενδιαφέροντες πτυχές του θέματος της "υδροηλεκτρικής ανάπτυξης". 

Μετά το τέλος της δημόσιας διαβούλευσης για τη χωροθέτηση των υδάτων αναψυχής, δόθηκε η δυνατότητα τοπικής επιλογής στους δήμους για το αν θα υλοποιηθούν ΜΥΗΕ στις περιοχές αναψυχής. Έπειτα μάλιστα από τις παρεμβάσεις κάποιων ευαισθητοποιημένων συλλόγων και Δήμων, όπως αυτοί της Ευρυτανίας, κάποια από τα ποτάμια της περιοχής, όπου όπως κι εμείς είχαμε τεκμηριώσει, συγκέντρωναν δραστηριότητες αναψυχής (ράφτιγκ, καγιάκ, περπάτημα, canyoning, ψάρεμα, κλπ), πέτυχαν να ενταχθούν στις περιοχές αναψυχής και να "εξαιρεθούν" από τη σίγουρη υδροηλεκτρική "εκμετάλλευσή τους".

Ακόμα μια επιτυχία της δημόσιας διαβούλευσης, μαζί με προηγούμενες παρεμβάσεις, ήταν να προβλεφθεί η απρόσκοπτη κυκλοφορία και των κατάδρομων ψαριών, εκτός από αυτή των ανάδρομων, αλλά και να εξορθολογιστεί το θέμα του ορισμού της "οικολογικής παροχής", της ροής δηλαδή που προβλέπεται να αφήνεται να ρέει στο ποτάμι, κατάντι του φράγματος του υδροηλεκτρικού, η οποία αυξήθηκε στο 50% της μέσης ετήσιας παροχής και δεν ορίζεται πια ως ποσοστό της θερινής παροχής, πράγμα πολύ λογικό για κάποια μικρά ρέματα που δεν έχουν αρκετά νερά όλο το χρόνο. Φανταστείτε για παράδειγμα ένα μικρό ρέμα, που ενώ το χειμώνα με τις βροχές και την άνοιξη που λιώνουν τα χιόνια έχει ας πούμε, μισό μέτρο βάθος νερό, ενώ το καλοκαίρι μεταβίας έτρεχαν 10 πόντοι νερό στη κοίτη. Η οικολογική παροχή υπολογιζόταν σε αυτή την ελάχιστη, εποχιακή ποσότητα των δέκα πόντων, ενώ τώρα με τη μέση ετήσια παροχή εξορθολογίζεται κάπως. Προφανώς, για τον "επενδυτή" αυτό σημαίνει "χαμένα νερά" ή χαμένες μέρες λειτουργίας. Δεν πειράζει... δεν μπορούν όλα να μετρηθούν με μονάδες.

Κλείνοντας και αφήνοντας το βήμα στους Ευρυτάνες, θα ήθελα να παρακινήσω και τους φίλους που μας διαβάζουν από τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, όπου όπως αναδείξαμε και στα προηγούμενα άρθρα μας, δεν έχουν συμπεριληφθεί στις περιοχές υδάτων αναψυχής, πολλά από τα ποτάμια που αποδεδειγμένα φιλοξενούν δράσεις αναψυχής. Παιδιά κουνηθείτε! Τα ποτάμια σας - τα ποτάμια μας - κινδυνεύουν. 

Ο Πηνειός της Πελοποννήσου πάει... το υδροηλεκτρικό που είχε αδειοδοτηθεί ήδη κατασκευάζεται στο κομμάτι που πέρυσι για πρώτη φορά, κάποιοι καγιάκερς είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να χαρούμε ένα παρθένο τμήμα άγριου ποταμού με δυναμικά περάσματα και όμορφη φύση (φωτό).

Ταυρωπός. Ράφτιγκ μέσα στα σκουπίδια!

Η εικόνα που δημοσίευσε η Real News της Κυριακής, στο περιβαλλοντικό τμήμα της - συγχαρητήρια στην εφημερίδα που διατηρεί το ενδιαφέρον της στα περιβαλλοντικά θέματα - με τον ευφάνταστο τίτλο, δεν είναι κάτι που μας παραξενεύει. Τα βλέπουμε συνεχώς εμείς που κυκλοφορούμε περί των ποταμών και όχι μόνο στον Ταυρωπό...

Διαβάζοντας το άρθρο, μόνο να κουνήσουμε το κεφάλι μπορούμε. Τόσο από επιβεβαίωση όσο και από θυμό για το αιώνια δυσκίνητο ελληνικό κράτος, αλλά και το μηχανισμό μετατόπισης ευθυνών, μεταξύ τοπικών "αρχόντων" και Πολιτείας, όταν αυτό που πρέπει να γίνει είναι να βγει κάποιος μπροστά να δείξει το σωστό δρόμο.
Ο Νομάρχης Κοντογεώργος, απαγόρεψε τη λειτουργία των (έτσι κι αλλιώς παράνομων) χωματερών, 11 τον αριθμό (οι γνωστές κι επίσημες), για να σταματήσουν οι Δημάρχοι να ρίχνουν τα σκουπίδια τους εκεί, κινδυνεύοντας άμεσα από βαριά πρόστιμα. Τους έχει δώσει όμως εναλλακτική λύση που να τα πάνε; Όχι βέβαια...
Ρίξτε τα στο ποτάμι βρε παιδιά... Θα τα πάρουν οι πρώτες βροχές και θα τα βλέπουν μόνο κάτι "γραφικοί" που κατεβαίνουν το ποτάμι μ' αυτά τα ράφτιγκ και τα καγιάκ... Απ' το δρόμο να μη φαίνονται μόνο!

Η φωτογραφία απ' τη ρίψη σκουπιδιών πάνω από τον Ταυρωπό- όχι μπαζών...σκουπιδιών - του Δήμου Βίνιανης  αποκαλύφθηκε όμως... Πριν τη δει όλη η Ελλάδα βέβαια την έχουν δει οι ίδιοι οι Ευρυτάνες, κάποιοι απ' τους οποίους έχουν εδώ και καιρό ευαισθητοποιηθεί και διαμαρτύρονται, για πολλά κακώς κείμενα αλλά μάταια... Κατά τ' άλλα όλοι υποστηρίζουμε - και δικαίως - πως η Ευρυτανία είναι ιδανικός τόπος εναλλακτικών, οικολογικών διακοπών. Πως όμως το υποστηρίζουν οι ίδιοι οι Ευρυτάνες; Με σκουπίδια στα ρέματα;

Η χωματερή στον Ταυρωπό αποτελεί σημαντική εστία ρύπανσης για το ποτάμι. "Κάθε φορά που βρέχει, το ποτάμι γεμίζει σκουπίδια και όταν τα νερά υποχωρούν, κρέμονται στα δέντρα. Προσπαθούμε να κρατήσουμε το τοπίο καθαρό αλλά είναι αδύνατο να μαζέψουμε όλα τα σκουπίδια" λέει στη Real News ο Δημήτρης Σταλίκας, της Τrekking Ελλάς Ευρυτανίας.

Το πρόβλημα της έλλειψης χώρου υγειονομικής ταφής απορριμάτων (ΧΥΤΑ), ο οποίος για να υπάρξει πρέπει να κατασκευαστεί και για να κατασκευαστεί πρέπει πρώτα να χρηματοδοτηθεί, είναι η πληγή που όλοι ξέρουμε αλλά κάνουμε πως δεν βλέπουμε. Το πρόστιμο όταν θα πέσει - και θα πέφτει σε καθημερινή βάση - θα το καταλάβουμε άραγε;
Δήμαρχε Γεωργίου εκεί ψηλά στην όμορφη κατά τ' άλλα Βίνιανη; Γιατί δεν κλείνεις μόνος σου τη χωματερή και να πας τα σκουπίδια στο διπλανό νομό που διαθέτει ΧΥΤΑ; Τα επιπλεόν έξοδα θα τα γλυτώσεις απ' τα πρόστιμα, ή μήπως νομίζεις πως δεν θα σας τα μεταβιβάσει τα πρόστιμα σ' εσάς η Πολιτεία;

Πηνειός. Ο νέος Ασωπός;

Με τα λύματα από κάθε λογής βιοτεχνίες, σφαγεία, τυροκομεία, αλλά και τα φυτοφάρμακα που καταλήγουν στα νερά του απ' τις καλιέργειες, ο Πηνειός θέτει σοβαρή υποψηφιότητα να γίνει ο νέος Ασωπός.
Στους 17 απ' τους 23 ελέγχους που διεξήχθησαν απ' τους επιθεωρητές περιβάλλοντος, οι ελεγχόμενες επιχειρήσεις βρέθηκαν πολλές ελλείψεις, κυρίως αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων και διαχείρισης στερεών αποβλήτων, πράγμα που "μυρίζει" πως τα λύματα καταλήγουν ανεπεξέργαστα στο ποτάμι.
Στα πρόστιμα μάλιστα που προτάθηκαν απ' το Σώμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, ύψους περί του μισού εκατομμυρίου ευρώ, οι αρμόδιες νομαρχίες φαίνεται πως έκαναν μια καλή έκπτωση, μέρες που είναι...



Μια ακόμη πληγή όμως, που βασανίζει τον Πηνειό εδώ και καιρό και που επίσης δείχνει να μην καταπολεμάται απ' τους αρμόδιους, είναι οι παράνομες αμμοληψίες. Οι όποιες κυρώσεις μάλιστα επιβληθούν ύστερα από χρόνια δικαστικών καθυστερήσεων, είναι αστείες μπροστά στα κέρδη που αποκομίζουν οι παρανομούντες, από την πώληση των αδρανών υλικών.

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο της Μάχης Τράτσα στο Βήμα.

Η εικόνα του παραποτάμιου τοπίου βέβαια δε θα μπορούσε να μην "στολιστεί" με τα μπάζα, που πετάνε οι διάφοροι "ευαίσθητοι" περιβαλλοντικά κάτοικοι του νομού. Αφού παίρνουμε το αμμοχάλικο του ποταμού, να μην αφήσουμε και τίποτα; Σωστά! Δείτε κι ένα σχετικό video


αμμοληψίες Πηνειός 1
Ανέβηκε από geotran

Τις παραποτάμιες περιοχές του Πηνειού είχε επισκεφθεί στις 15 Μαρτίου η υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής. Το φόβο τους πως «Δεν θα τους δείξουν τα πραγματικά περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής... τους κρυμμένους αγωγούς που ρίχνουν χωρίς επεξεργασία λύματα στο Πηνειό, περιοχές με εκτεταμένες αμμοληψίες, μπάζα οικοδομών, παράνομα βυτία που αδειάζουν βοθρολύματα...», εξέφρασαν οι Οικολόγοι Πράσινοι της Λάρισας.
Διαβάστε σχετικά εδώ

Με οικολογική καταστροφή απειλήθηκε ο Άραχθος ποταμός.

Με οικολογική καταστροφή απειλήθηκε ο Άραχθος ποταμός αλλά και όλο το οικοσύστημα του Αμβρακικού μετά τη διαρροή 2 τόνων μαζούτ απ' το εγκαταλειμμένο εργοστάσιο χυμοποίησης "Εσπερίδα" στη Γραμενίτσα Άρτας, κοντά στο φράγμα Ιμαρέτ.

Επιτόπου έσπευσαν επιθεωρητές του Υ.Πε.Κ.Κ.Α και σε συνεργασία με τη Νομαρχία και το Φορέα Προστασίας Αμβρακικού, αποφασίθηκε η μη λειτουργία του υδροηλεκτρικού έργου Πουρναρίου, ώστε να μην μεταφερθούν τα μολυσμένα νερά μέσω του αρδευτικού δικτύου στις καλλιέργειες και τον υγροβιότοπο του Αμβρακικού. Τη διαδικασία απορρύπανσης που ανέλαβε εξειδικευμένη εταιρεία, ξεκίνησε το Σαββατοκύριακο με συγκέντρωση του μαζούτ σε βαρέλια και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.



Από το Έθνος διαβάζουμε:

«Το τοξικό μαζούτ εγκλωβίστηκε σε ένα σημείο από όπου διέρχεται το δίκτυο άρδευσης του κάμπου της Αρτας και είναι ευτύχημα που δεν πέρασε μέσα σε αυτό. Δόθηκε μεγάλος αγώνας για να αποτραπεί μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή», είπε στο «Εθνος» ο καθηγητής Χημείας και νεοεκλεγείς πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, ο οποίος βρίσκεται καθημερινά στο σημείο της καταστροφής με την ιδιότητα του προέδρου του Φορέα Διαχείρισης του Αμβρακικού.

Η διαρροή έγινε από το χυμοποιείο πορτοκαλιών «Εσπερίδα», το οποίο εδώ και 13 χρόνια δεν λειτουργεί, παραμένει όμως άγνωστο γιατί οι ιδιοκτήτες του δεν απομάκρυναν τις δεξαμενές με μαζούτ, η συγκεκριμένη από τις οποίες είναι χωρητικότητας πάνω από 20 τόνους.

Αγνωστο είναι επίσης αν η διαρροή οφείλεται σε δολιοφθορά ή σε τυχαίο γεγονός, με την πρώτη εκδοχή να συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες. Αυτό πάντως θα διερευνηθεί μόλις ολοκληρωθεί ο καθαρισμός του νερού.

Στο σημείο υπάρχει φράγμα της ΔΕΗ, η οποία διέκοψε για 24 ώρες μέσα στο Σαββατοκύριακο τη λειτουργία του, προκειμένου να σταματήσει η ροή του νερού στο ποτάμι και να μη φύγει το μαζούτ στον Αμβρακικό Κόλπο, οπότε και δεν θα μπορούσε να ελεγχθεί και να συλλεγεί.

«Δεν μπορούμε να μείνουμε απαθείς σε μια κηλίδα που μπορεί να μολύνει τον Αμβρακικό, που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις καλλιέργειες, όχι μόνο με το πότισμα, αλλά και με τα στεροειδή απόβλητα που έχουν τα πετρελαιοειδή», δήλωσε ο νομάρχης Αρτας, Γιώργος Παπαβασιλείου.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το μεγαλύτερο μέρος του μαζούτ έχει ήδη μαζευτεί και απομακρύνθηκε, ενώ μέσα στις επόμενες μέρες το ποτάμι θα είναι και πάλι τελείως καθαρό και το δίκτυο άρδευσης θα λειτουργήσει κανονικά.

Τη ρύπανση εντόπισαν κάτοικοι της περιοχής όταν είδαν μια μεγάλη κηλίδα στο νερό και ειδοποίησαν τις Αρχές.

Η διαρροή σημειώθηκε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας και έγινε ορατή τουλάχιστον τέσσερις μέρες μετά, γεγονός που σημαίνει ότι το μαζούτ μπόρεσε να εξαπλωθεί σε μια μεγάλη ακτίνα.

Άρθρο της ΜΑΡΙΑΣ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ. Αναδημοσίευση από το ΈΘΝΟΣ

Κακής ποιότητας τα νερά στα περισσότερα ποτάμια της Ελλάδας

Συνεδρίασε η υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων, με θέμα την κατάσταση των ποταμών της Ελλάδας.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της επιτροπής Κ.Καρτάλης, από τη συνεδρίαση προέκυψε πως "Μεγάλο μέρος των ποταμών της χώρας είναι σε κρίσιμη κατάσταση ως προς την ποιότητα των νερών τους"

Την Υποεπιτροπή ενημέρωσαν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος Π. Μέρκος.
Σύμφωνα με μετρήσεις που πραγματοποίησε μεταξύ 2007 και 2009 το Ινστιτούτο, προκύπτει πως αν και πολλά ποτάμια - ιδιαίτερα σε ορεινές ζώνες - βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση, το 58% του μήκους των ποταμών βρίσκεται σε μέτρια ή και σε κακή κατάσταση. Σημαντικά προβλήματα ρύπανσης εντοπίζονται στους ποταμούς Αξιό, Πηνειό, Έβρο και Ασωπό, ενώ μέτρια ή ελλιπής είναι η κατάσταση στο Σπερχειό, το Νέστο, τον Αλιάκμονα, το Στρυμόνα και τον Αχελώο. Αυτό οφείλεται τόσο στην μόλυνση των ποταμών (λύματα βιομηχανιών και πόλεων, φυτοφάρμακα, κλπ) όσο και στη μείωση της παροχής των ποταμών.
Συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως το 85% των βιολογικών καθαρισμών των πόλεων δεν λειτουργούν ή λειτουργούν ελλειπώς, ενώ τα απόβλητα πολλών βιομηχανιών καταλήγουν στα ποτάμια. Μεγάλο μέρος της ρύπανσης στα ποτάμια της βόρεια Ελλάδας είναι όμως εισαγόμενο απ' τις συνορεύοντες χώρες.

Παρατηρείται διαχρονική μείωση της παροχής των ποταμών (π.χ. Ευρώτας -84% στο διάστημα 1974-2006, Άραχθος -30% στο διάστημα 1982-2006, Αλιάκμονας -12.2% στο διάστημα 1963-2006)που σε συνδυασμό με την κατακράτηση ιζημάτων στα φράγματα προκαλούν μείωση μεγαλύτερη του 80% στα φορτία ιζημάτων με αποτέλεσμα την απώλεια εκτάσεων (π.χ. στο Δέλτα του Νέστου).
Η μείωση των παροχών των ποταμών έχει περιορίσει κατά 60% το ποσοστό της προβλεπόμενης μέγιστης παραγωγής υδροηλεκτρικών σταθμών στα τελευταία 50 χρόνια.


Επισημαίνονται σοβαρές καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 2000/60, για την "προστασία και διαχείσριση των υδάτων". Δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό δίκτυο παρακολούθησης της ποιότητας των νερών των ποταμών, αλλά και η Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, είναι τόσο υποστελεχωμένη που στην ουσία δε μπορεί να λειτουργήσει - όπως ανέφερε ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος.
Από τους 30 επιθεωρητές που υπάρχουν σήμερα οι μισοί βρίσκονται καθημερινά στα δικαστήρια, καταθέτοντας σε υποθέσεις περιβαλλοντικών διώξεων (μόνο για τον Ιανουάριο 2010 εισήχθησαν 700 αναφορές - καταγγελίες από όλη την Ελλάδα)
(Το βαθμό υποστελέχωσης των επιθεωρητών περιβάλλοντος, μπορεί να αναδείξει και μια σύγκριση με την ανάλογη υπηρεσία του Βελγίου, που αριθμεί 400 άτομα, όταν το Βέλγιο έχει μόνο 100.000 δημόσιους υπαλλήλους σε αντίθεση με το ένα εκατομμύριο δικούς μας)

Ακόμη, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος δεν μπορούν να έχουν ουσιαστική συμβολή στην καταπολέμηση των περιβαλλοντικών παρανομιών, μια και δεν μπορούν να επιβάλουν παρά μόνο να εισηγηθούν κυρώσεις, ούτε μπορούν ν' αναστείλουν τη λειτουργία κάποιας επιχείρησης που ρυπαίνει. Όταν μάλιστα φτάσουν οι υποθέσεις στα δικαστήρια, συνήθως οι παραβάτες απαλλάσσονται γιατί δεν υπάρχει αυστηρά προσδιορισμένος τρόπος τεκμηρίωσης του αν και κατά πόσο ρύπαναν.


Δεν έχει μετρηθεί ποτέ η φέρουσα ικανότητα των ποταμών σε ρυπαντικά φορτία δηλαδή οι μέγιστες αποδεκτές τιμές που μπορεί να αποδεχθεί ένα ποτάμι
Ο Ασωπός αντιμετωπίστηκε ως οχετός και η Πολιτεία δεν ήταν παρούσα.
Έρευνα καθηγητών από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε νερό που διατίθεται στην περιοχή των Μεσσαπίων Ευβοίας, φανερώνει ότι οι συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου και αρκετών επικίνδυνων βαρέων μετάλλων όπως νικελίου κυμαίνονται έως και 15 φορές πάνω από τα επιτρεπτά επίπεδα. Κατά πάσα πιθανότητα μεταφέρθηκαν απόβλητα του Ασωπού με βυτία αστικών αποβλήτων.

Σε επόμενη συνεδρίαση, η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων, θα ασχοληθεί με την κατάσταση των λιμνών στην Ελλάδα και θα προετοιμάσει κείμενο προτάσεων - νομοθετικές ρυθμίσεις και μέτρα πολιτικής - για την προστασία των ποταμών και λιμνών στην Ελλάδα και το κείμενο θα κατατεθεί στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών.