WWF Ελλάς: Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με κάθε κόστος;

Δεν θα μπορούσαμε να τα πούμε καλύτερα απ' το WWF, όσον αφορά την απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος να κατασκευάζονται χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς έργα ΑΠΕ στις λιγοστές "προστατευόμενες" περιοχές της Ελλάδας. Παρακάτω απόσπασμα της ανακοίνωσης του WWF Ελλάς για το νέο νομοσχέδιο ΑΠΕ που κατατέθηκε στη Βουλή και χθες υπερψηφίστηκε επί της αρχής από τα δύο μεγάλα κόμματα...

Με έντονο προβληματισμό υποδέχεται η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς το νέο νομοσχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που κατατέθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή από την Υπουργό ΠΕΚΑ. Κατά την άποψη του WWF Ελλάς, το νομοσχέδιο επιχειρεί, ανεπιτυχώς, να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για άμεση διείσδυση όλων των μορφών ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα και την ανάγκη διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας.



Ως εξαιρετικά προβληματική κρίνεται η διάταξη που προβλέπει με συνοπτικές διαδικασίες και ελλιπέστατη περιβαλλοντική εκτίμηση την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ εντός των εθνικών πάρκων και των περιοχών προστασίας της φύσης. Για τη χωροθέτηση μάλιστα δεν απαιτείται ούτε καν συνολική εκτίμηση, αλλά η κοινή για όλες τις περιοχές (προστατευόμενες και μη) διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της κάθε επένδυσης χωριστά. Επιπρόσθετη συνολική περιβαλλοντική επίπτωση αναμένεται από την κατάργηση σταδίων της ισχύουσας διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, χωρίς όμως την απαραίτητη αντιστάθμιση με κρίσιμα εργαλεία, όπως το δασολόγιο, η πλήρης χαρτογράφηση των οικοτόπων και τα διαχειριστικά σχέδια για τις περιοχές Natura 2000.


«Προκαλεί μεγάλη απορία η επιμονή του Υπουργείου στη δυνατότητα εγκατάστασης έργων ΑΠΕ παντού και χωρίς σεβασμό στο καθεστώς προστασίας της κάθε περιοχής. Ειδικά για τα εθνικά πάρκα, που καλύπτουν ένα μικρό μόνο μέρος της ελληνικής επικράτειας, αυτή η πολιτική μπορεί να αποβεί περιβαλλοντικά επικίνδυνη», δηλώνει ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς.

Ένα απ' τ' αρνητικά στοιχεία του νομοσχεδίου, κατά τη WWF Ελλάς, το οποίο έχουμε κι εμείς επισημάνει είναι το ότι "δεν διασφαλίζεται ο περιβαλλοντικός έλεγχος της κατασκευής και λειτουργίας έργων ΑΠΕ από τους εποπτικούς μηχανισμούς του κράτους και δεν προβλέπονται κυρώσεις για όσους επενδυτές προβαίνουν σε κακές πρακτικές".

Θα ήταν μεγάλη ευκαιρία στη σημερινή οικονομική συγκυρία, να δημιουργηθούν θέσεις επιθεωρητών περιβάλλοντος, οι οποίοι θα ελέγχουν τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που προηγούνται των Έργων, αλλά και θα επιβλέπουν την εφαρμογή των μελετών αυτών, στη φάση κατασκευής και λειτουργίας των έργων ΑΠΕ, ελέγχοντας τα δεδομένα και τις παραδοχές των μελετών, περιορίζοντας διανοίξεις δρόμων σε δάση και βουνοπλαγιές, ρίψη μπαζών στοη κοίτη ποταμών, διατήρηση οικολογικής ροής κατά τη λειτουργία των υδροηλεκτρικών έργων.
Δυστυχώς απ' οτι φαίνεται, το πράσινο ταμείο στο οποίο θα πηγαίνει ένα μέρος του μικρού ανταποδοτικού τέλους των ΑΠΕ, δεν θα έχει τέτοιο ρόλο...

Το  πλήρες κείμενο στην ιστοσελίδα του WWF

Το κόκκινο φαράγγι του Αλιάκμονα. Αποχαιρετώντας 270 εκατομμύριων χρονων γεωλογική ιστορία

«Η γεωλογία της Ελλάδας είναι πολύ πιο συναρπαστική από αυτήν του φεγγαριού κατά την άποψη μου», λέει η δρ Γεωλογίας του Ινστιτούτου Γεωλογίας Μεταλλευτικών Ερευνών κ. Αννα Ewing Ράσσιου, η οποία ζει περισσότερα από 30 χρόνια στη χώρα μας και έχει καταστήσει ως αποκλειστικό επιστημονικό της αντικείμενο τη μελέτη της γεωλογίας της.
«Υπάρχουν θεωρίες που δηλώνουν πως η Σελήνη αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν αρχικά από τον μανδύα της Γης. Κι αυτό σημαίνει πως είναι πετρώματα σαν αυτά που μελετώ στο Μπούρινο και τη Βάλια Κάλντα. Εάν είναι έτσι, τότε έχω κάνει έναν πλήρη κύκλο», λέει η ίδια.

Επειδή τα αρχαία πετρώματα της Δεσκάτης περιέχουν μικρές ποσότητες ουρανίου, έχει καταστεί εφικτή η χρονολόγησή τους, ενώ κοντά στο φαράγγι του Αλιάκμονα μπορεί κανείς να δει με γυμνό μάτι τα ρήγματα, τις μεταμορφώσεις και τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών κατά τη σύγκρουση των δύο ηπείρων. «Στη Δεσκάτη μπορούμε να δούμε ολόκληρο το φάσμα της γεωλογικής προόδου, τη γέννηση της «γηραιάς ηπείρου», την καταστροφή της ωκεανού της Τηθύος, τον σχηματισμό της οροσειράς της Πίνδου, και όλα αυτά στο ίδιο σημείο. Αυτό καθιστά την Δεσκάτη ως ένα από τα καλύτερα γεωλογικά παρατηρητήρια του πλανήτη!» λέει η κ. Ράσσιου.

Η γεωλογία του φαραγγιού του Αλιάκμονα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τον Jan Brunn στα τέλη της δεκαετίας του 30. Το συμπέρασμα της πρωτοπόρας μελέτης του ήταν ότι οι σχηματισμοί των πετρωμάτων μέσα στο φαράγγι του Αλιάκμονα ήταν κρίσιμοι για την κατανόηση της σχέσης των βουνών του Βούρινου με τους παλιότερους σχηματισμούς της Δεσκάτης.

Ο Βούρινος είναι μια παράξενη οροσειρά. Σε υψόμετρο άνω των 1860 μέτρων, αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν από τον μανδύα της γης. Πετρώματα τέτοιας προέλευσης ονομάζονται «οφιόλιθοι». Ο Jan Brunn έγραψε επιστημονική ιστορία όταν αναγνώρισε πως τα πετρώματα του Βούρινου, άρα όλοι οι οφιόλιθοι, είναι παρόμοιοι με εκείνους που σχηματίζονται σήμερα στους υφάλους των ωκεανών.

Στο τέλος της δεκαετίας του 60, οι Eldridge Moores και Jay Zimmerman μελέτησαν προσεκτικά την οροσειρά του Βούρινου. Ο Moores κατέγραψε με τέτοια λεπτομέρεια τον Βούρινο, ώστε να γίνει πρότυπο μοντέλο της οφιολιθικής γεωλογίας. Ο Zimmerman μελέτησε τα πετρώματα μέσα στο φαράγγι του Αλιάκμονα και συμπέρανε, ότι τα βουνά του Βούρινου προήλθαν από μια λεκάνη ωκεανού πάνω από μια στενή, καυτή, ζώνη ρήγματος.
Τα κατορθώματα αυτών των τριών γεωλόγων αποτελούν στοιχεία «κλειδιά» στην ανάπτυξη της σημερινής θεωρίας των τεκτονικών πλακών.

Συνοπτικά, η γεωλογική ιστορία του Φαραγγιού του Αλιάκμονα άρχισε πριν από 270 εκ. χρ. τουλάχιστον. Τα πετρώματα που αποτελούν σήμερα ένα μεγάλο μέρος της Δεσκάτης, συγκροτούσαν τότε μια αρχαία ήπειρο, την «Πελαγονία». Ο ηπειρωτικός φλοιός της άρχισε να απολεπτύνεται και να σπάει, δημιουργώντας έτσι τον ωκεανό της Τηθύος, ο οποίος κάποτε ένωνε την σημερινή Αγγλία με την Κίνα, διαχωρίζοντας τις αρχαίες ηπείρους της Ευρώπης και της Αφρικής. Περίπου πριν από 200 εκ. χρ. άρχισε η σύγκρουση των ηπείρων αυτών και συνεχίστηκε για περίπου 130 εκ. χρ. όπου σχηματίστηκαν οι Άλπεις. Τμήμα του χείλους της Τηθύος σφηνώθηκε μεταξύ αυτών των δύο ηπείρων στο τέλος του Ιουρασικού, ενώ μετά προωθήθηκε προς τις παρυφές της Πελαγονίας.

Η παρουσίας της αρχαίας Τηθύος διατηρείται σήμερα στο φαράγγι του Αλιάκμονα. Έτσι, κοιτάζοντας μια σειρά πολύχρωμων πετρωμάτων είμαστε μάρτυρες της ρήξης της Πελαγονίας και την καταστροφή της Τηθύος.

Ένα διεθνές πρόγραμμα καταγραφής και αναπαράστασης της γεωλογικής κληρονομιάς του Αλιάκμονα, θα μας θυμίζει μέσα διαδραστικών εφαρμογών την ιστορία που θα βυθιστεί στον ταμιευτήρα του Υδροηλεκτρικού Έργου του Αγίου Ιλαρίωνα, το οποίο ολοκληρώνεται φέτος.

Το ΥΗΕ Αγ.Ιλαρίωνα είναι το πέμπτο μεγάλο υδροηλεκτρικό που κατασκευάζεται στο μεγαλύτερο ποταμό της Ελλάδας, αλλά δυστυχώς όχι και το τελευταίο. Δυστυχώς, τρία ακόμα έργα σχεδιάζονται στο ελεύθερο - για κάποιους ανεκμετάλευτο - κομμάτι του ποταμού, που επιμένει να ρέει φυσικά και ακόμη περισσότερα στους παραπόταμούς του.




 Οι Φίλοι των Ποταμών, θα οργανώσουν μια τελευταία κατάβαση για καγιάκ και ράφτ στο μέχρι τώρα δυναμικότερο κομμάτι του ποταμού, το κόκκινο φαράγγι του Αλιάκμονα. Ένα τελευταίο χαιρετισμό στο ομορφότερο κομμάτι του ποταμού που απ' του χρόνου θα είναι πια παρελθόν, στην οποία θα μπορέσουν και φίλοι πεζοπόροι. Περισσότερα σε επόμενή μας δημοσίευση.

Σήμερα γιορτάζει η Γη

Σήμερα, 22 Απριλίου, σε όλο το κόσμο γιορτάζουμε την Ημέρα της Γης. Της Γης η οποία τα τελευταία 100 χρόνια έχει ταλαιπωρηθεί από τον άνθρωπο και τείνει προς αποσταθεροποίηση. Αποσταθεροποίηση όπως αυτή που δέχεται σήμερα η οικονομία μας, τα προβλήματα της οποίας όλοι τα γνωρίζαμε – ή τουλάχιστον τα φανταζόμασταν – αλλά τ’ αφήσαμε να γιγαντωθούν. Κάπως έτσι γιγαντώνονται και τα προβλήματα που έχουμε αφήσει να δημιουργηθούν στο πλανήτη μας, επιλέγοντας ν’ αρπάξουμε απ’ αυτόν ότι μπορούμε, χωρίς να βάζουμε κάποια όρια.



Όλοι έχουμε ακούσει και με το παραπάνω για τις επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον, ο σημερινός ενεργοβόρος τρόπος ζωής του ανθρώπου. Γνωρίζουμε για τις επιπτώσεις των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στο κλίμα, την θέρμανση του πλανήτη, το λιώσιμο των πάγων, την ανατροπή που θα επέλθει στην πλανητική ισορροπία, αν δεν λάβουμε μέτρα σήμερα. Τ’ ακούμε και τα ξανακούμε, αλλά νομίζουμε πως δεν αφορούν εμάς. Είναι πάλι κάτι σαν την οικονομική κρίση, που μέχρι τώρα λέγαμε πως δεν μας αφορά, πως δεν θα μας αγγίξει, αλλά να που όλοι τη βιώνουμε σήμερα, κάθε μέρα και περισσότερο.

Κάπως έτσι, αθόρυβα, θα έρθει η μέρα που η Γη, το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε, θα μας πει με το τρόπο του «Ως εδώ». Κι εκεί δεν θα υπάρχουν ούτε δικαιολογίες και δημιουργική λογιστική, ούτε μηχανισμοί στήριξης, ούτε δυνατότητες επαναδιαπραγμάτευσης.

Όλοι έχουμε καταλάβει πια, πως πρέπει να σταματήσουμε να καταστρέφουμε το περιβάλλον. Πρέπει να σταματήσουμε να αποψιλώνουμε τα δάση – πνεύμονες της γης, πρέπει να σταματήσουμε να εκπέμπουμε τόσο διοξείδιο του άνθρακα – ανεβάζοντας τη θερμοκρασία του πλανήτη, πρέπει να σταματήσουμε να μολύνουμε τα νερά – πηγή ζωής για όλα τα έμβια όντα.

Ο άνθρωπος παραμένει ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος της Γης. Εφαρμόζει πολιτικές και δράσεις που φροντίζουν την ποιότητα ζωής του, αλλά πλέον θα πρέπει να εφαρμόσει πολιτικές που θα φροντίσουν για την επιβίωση του είδους και του πλανήτη. Θα πρέπει να παραμερίσει τις όποιες εγωιστικές πρακτικές που εξασφαλίζουν μόνο τη δική του καλοζωία, να πάψει να ιεραρχεί με βάση μόνο τα οικονομικά μεγέθη και να προσπαθήσει να κρατήσει στη ζωή το σύστημα το οποίο τον κρατά στη ζωή. Τη Γη.

Σήμερα, βγείτε έξω απ’ το σπίτι σας, έξω απ’ το γραφείο. Αφήστε για λίγο τ’ αυτοκίνητο και «ζήστε» τη Γη όπως είναι στη πραγματικότητα, μακριά απ’ το ανθρωποκεντρικό άστυ. Δείτε τα βουνά και τις θάλασσες, αγγίξτε τα δέντρα και το βράχο, μυρίστε τα λουλούδια και το χώμα, ακούστε τα ποτάμια και τα πουλιά, αισθανθείτε και βιώστε όλους τους οργανισμούς που ζουν αθόρυβα κι αόρατα γύρω μας. Τέλος, μιλήστε για όλα αυτά και για τον κίνδυνο που υπάρχει να χαθούν, πρώτα απ’ τη προσωπική μας ανθρωποκεντρική καθημερινότητα και ύστερα απ’ την ίδια τη ζωή. Αγαπήστε τη Γη. Γιορτάζει σήμερα!

Το υδροηλεκτρικό του Περιβολιώτη

Την εβδομάδα μετά τις γιορτές του Πάσχα βρεθήκαμε στο νομό Γρεβενών, στους πρόποδες της Βάλια Κάλντα και το χωριό Περιβόλι, με σκοπό να κατέβουμε τον Ασπροπόταμο ή αλλιώς Περιβολιώτικο ρέμα, με τα καγιάκ.



Πρώτη φορά είχαμε κατέβει το ποτάμι το 2005, μετά από τις διθυραμβικές περιγραφές ενός φίλου από τη Κόνιτσα που είχε δοκιμάσει να κατέβει το ποτάμι με καγιάκ, παρέα με την τοπική ομάδα της Τrekking Γρεβενών που κατέβαινε με διθέσια φουσκωτά. Οι πρώτες εικόνες που είχαμε δει από το δρόμο, που ενώνει το Μικρολίβαδο με το Περιβόλι ήταν αρκετές να μας κερδίσουν κι έτσι αποφασίσαμε να μπούμε στα σκάφη μας και να γνωρίσουμε από κοντά αυτό το εντυπωσιακό ποτάμι που χάραζε το φαράγγι του μέσα στο δασωμένο όγκο της Πίνδου. Τότε ήταν 2005 και από τότε, είτε η στάθμη του νερού ή ο κακός καιρός δε μας επέτρεψε να ξαναεπισκευτούμε τον όμορφο Περιβολιώτη.





Στο ποτάμι θα μπαίναμε απ' την πάνω είσοδο, του Αγίου Νικολάου, δίπλα στο μαντρί. Ο δασικός δρόμος που πέρναγε με κοιτόστρωση μέσα απ’ το ποτάμι και κάποτε χανόταν στο δάσος, σήμερα οδηγεί σ’ ένα μεγάλο για τη κλίμακα του χώρου κτίσμα με πέτρινη επένδυση και ψηλή συρματοπλεγμένη περίφραξη γύρω γύρω, μέχρι το φρύδι του πρανούς της κοίτης.



Πριν μερικά χρόνια είχαμε πρωτοδεί με λύπη τις εργασίες κατασκευής του μικρού υδροηλεκτρικού έργου Λουμνίτσας, στο βόρειο κλάδο του ποταμού και τις καταστροφές που είχαν γίνει στο τοπίο απ' αυτές. Σήμερα το έργο αυτό λειτουργεί.



Πλησιάζουμε για διόπτευση και στ’ αυτιά μας φτάνει το βουητό των ηλεκτοκτροστροβίλων. Εκ πρώτης όψεως το κτίριο δεν κάνει κακή εντύπωση. Πράγματι η "βιτρίνα" είναι προσεγμένη. Περιποιημένο γύρω γύρω και με την επένδυση πέτρας στους τοίχους του δεν φαίνεται τόσο ξένο στο περιβάλλον. Οι ψηλές περιφράξεις με τα "Απαγορεύεται η Είσοδος" και "Κίνδυνος Θάνατος" μας θυμίζουν πως είμαστε όχι στο ήσυχο δάσος που κάποτε γνωρίσαμε, αλλά σε... "βιομηχανική περιοχή".



Κάτω απ’ το κτίριο του σταθμού, δυο σωληνωτοί αγωγοί ελευθερώνουν το νερό που είχε εκτραπεί απ’ το ρέμα και μέσα από υπόγειο δίκτυο έφτασε πάνω απ’ το σταθμό και πέρασε απ’ τους στροβίλους παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια.



Βλέποντας βέβαια τη μικρή ποσότητα του νερού που βγαίνει απ’ το σταθμό, αναρωτιόμαστε αν άξιζε για τόσο λίγο νερό να κατασκευάσεις αυτό το έργο στη μέση του δάσους, αναστατώνοντας και υποβαθμίζοντας το άγριο και απείρακτο δασικό οικοσύστημα. Ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε πως για την κατασκευή του δεν τηρήθηκαν οι περιβαλλοντικοί κανόνες, με τις διανοίξεις των νέων δρόμων και τις εκσκαφές του υπόγειου αγωγού, να ρίχνουν τα δέντρα και τα μπάζα στη κοίτη του ποταμού, όπως είχαμε αναδείξει και με τη δημοσίευση των φωτογραφιών από την κατασκευή.



Η άγρια ζωή, ακολουθώντας το ένστικτο της επιβίωσης, τραβήχτηκε πιο μέσα στο δάσος, μακριά απ’ τα έργα του ανθρώπου. Το ερώτημα είναι, σε μια Ελλάδα όπου εκατοντάδες νέα υδροηλεκτρικά και αιολικά πάρκα περιμένουν να καταλάβουν από ένα κομμάτι του παρθένου βουνού, πόσο πιο μέσα μπορεί να κρυφτεί η άγρια ζωή; Θα είμαστε ποτέ ξανά τυχεροί να δούμε την αρκούδα να τρέχει όπως στις Πηγές του Αλιάκμονα ή έστω πατήματά της, όπως τότε στις όχθες του Περιβολιώτη;
Θα ξαναδούμε άγρια ζαρκάδια στον Αγραφιώτη ή τον Κρικελοπόταμο; Ακόμα και τα γεράκια θα έχουν απώλειες, αν όχι απ’ τις ανεμογεννήτριες, σίγουρα από τους λαθροκυνηγούς που θα προσεγγίζουν τους άλλοτε δυσπρόσιτους βιοτόπους τους, μέσω των νέων δρόμων που θα φτιαχτούν για τα έργα;



Οι απειλές στον Περιβολιώτη δεν έχουν τελειώσει. Η ίδια εταιρεία που έχει κατασκευάσει το υδροηλεκτρικό Λουμνίτσης, οι "Συμμετοχές Δυτικής Ελλάδος" που άνήκει στον όμιλο "Πίνδος Ενεργειακή" εποφθαλμιούν και άλλα έργα στον Περιβολιώτη, αλλά και σε διπλανά ρέματα. Η αίτησή της για νέο ΥΗΕ 3.99MW, στο κυρίως σώμα αυτή τη φορά του Περιβολιώτη, απειλείται με καταστροφή το πιο παρθένο και αισθητικό κομμάτι του ποταμού, οι Μαίανδροι του Περιβολιώτη. Οι Φίλοι των Ποταμών δεν θα σταματήσουν την προσπάθεια ώστε αυτό το πανέμορφο και υγειές οικοσύστημα να παραμείνει ζωντανό και προσβάσιμο σε όλο το κόσμο που αγαπά και θέλει να βρίσκεται κοντά στη φύση, αλλά και προορισμό για ήπιες οικοτουριστικές δραστηριότητες, που είναι ο μόνος τρόπος να εφαρμοσθεί η αειφόρος ανάπτυξη στη περιοχή.

Στο παρακάτω τμήμα του χάρτη των σχεδιαζόμενων υσροηλεκτρικών έργων στην Ελλάδα, βλέπουμε τα σχεδιαζόμενα έργα στο Περιβολιώτη (Ασπροπόταμος), το Βενέτικο και άλλα κοντινά ρέματα. Με πράσινο χρώμα τα έργα σε πλεύσιμα ποτάμια.


Μπορείτε πάντα να κλικάρετε πάνω στις εικόνες για μεγαλύτερη διάσταση

Τεράστιες αμμοληψίες "ξεκοιλιάζουν" τον Εύηνο

Το μεγάλο θέμα των αμμοληψιών στον Εύηνο, αναδεικνύουν σήμερα στην ιστοσελίδα τους και οι Οικολόγοι Πράσινοι। Έχουμε επανηλειμένα τονίσει πως οι ανεξέλεγκτες, χωρίς μελέτη και χωρίς διαχειριστικό σχέδιο αμμοληψίες απ' τα ποτάμια καταστρέφουν το οικοσύστημα, νεκρώνουν τη ζωή στο ποτάμι και απωθούν τον φυσιολάτρη από τις δημόσιες ποτάμιες εκτάσεις। Η κατάσταση με τα δεκάδες παράνομα εργοτάξια παραγωγής αδρανών τόσο στον Εύηνο, όσο και σε άλλα ποτάμια (Μόρνο, Αγραφιώτη, κλπ) τείνει να παγιωθεί। Ας περιμένουμε να δούμε κατά πόσον θα υπάρξει αντίδραση απ' τη νέα "πράσινη" διακυβέρνηση και κατά πόσον θα συνεχίσουν να εκδίδονται ανέξοδα κι απροβλημάτιστα άδειες αμμοληψίας και εγκατάστασης εργοταξίων μέσα στη κοίτη των ποταμών.

Παρατείθεται στη συνέχεια αυτούσιο το άρθρο των ΟΠ

ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΑΜΜΟΛΗΨΙΕΣ «ΞΕΚΟΙΛΙΑΖΟΥΝ» ΤΟΝ ΕΥΗΝΟ - Οι αρχές κάνουν ότι δεν βλέπουν ενώ υπάρχει εναλλακτική λύση

Πηγή: Οικολόγοι Πράσινοι. Παρασκευή, 16 Απρίλιος 2010 09:54

Τεράστιες αμμοληψίες με βαρύτατες επιπτώσεις οικολογικές και αισθητικές γίνονται τους τελευταίους μήνες σε εκτεταμένα τμήματα της κοίτης του Εύηνου, δεύτερου σε μέγεθος ποταμού της Δυτικής Ελλάδας, και ιδιαίτερα σημαντικού για την οικολογική ισορροπία των προστατευόμενων υγροτοπικών περιοχών της νότιας Αιτωλοακαρνανίας.

Εκσκαφές βάθους πολλών μέτρων, γιγαντιαίοι σωροί υλικών, σπαστηροτριβεία εγκατεστημένα στην κοίτη, φορτηγά και εκσκαφείς σε συνεχή λειτουργία, οχλούν, αλλοιώνουν την κοίτη, καταργούν το μαιανδρικό της σχήμα ευθυγραμμίζοντάς την, δημιουργούν λιμνάζοντα νερά, προκαλούν υποβάθμιση στη ποιότητα του νερού με τα σωματίδια που δημιουργούν στο νερό, εξαφανίζουν τα ψάρια και περιορίζουν δραστικά τη στερεοπαροχή του ποταμού.


Το μέγεθος των επεμβάσεων στην κοίτη του ποταμού ιδιαίτερα στις θέσεις «Παραδείσι» και «Κάλφα» προκάλεσε τις δικαιολογημένες αντιδράσεις των κατοίκων του Δήμου Χάλκειας και οι οποίοι πέτυχαν στις 22-10-09 την έκδοση προσωρινής απόφασης του Πρωτοδικείου Μεσολογγίου (829/09) που απαγόρευε προσωρινά την αμμοληψία στην περιοχή του Δήμου τους. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 9-11-09, η Ε.Υ.Δ.Ε. του Υπ. Μεταφορών έδωσε «τεκμαρτή» άδεια για αμμοληψίες στη θέση «Παραδείσι» του Δήμου Χάλκειας και στις 1-12- 09 η Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδος έδωσε στην Κοινοπραξία ΕΥΡΟ ΙΟΝΙΑ κανονική άδεια για την ίδια θέση. Σύμφωνα με αυτήν (68151/7104 της 7-12-09), επιτρέπεται να αποληφθούν από έκταση 406,6 στρεμ. της κοίτης του ποταμού, στη «Παραδείσι» στα όρια του Δήμου Χάλκειας, 1.250.000 κυβ. μ. αμμοχάλικου, με ρυθμό 250.000 το έτος, επί 5 έτη, και η εκσκαφή να φτάνει μέχρι βάθους 62 εκατοστών. Η πραγματικά διαμορφωμένη κατάσταση έχει καταστήσει την άδεια πρόσχημα για μια ληστρική εκμετάλλευση του ποταμού. Η έκταση που έχουν λάβει σήμερα οι αμμοληψίες, συμπεριλαμβανομένων των καταπατημένων περιοχών από τα φορτηγά και τους εκσκαφείς ξεπερνά τα 6 χιλιόμετρα του ποταμού με μέσο πλάτος 1,5 χιλιομέτρου. Η παραπάνω έκταση βρίσκεται εντός της πλημμυρικής ζώνης του Εύηνου και δεν υπολογίζονται σε αυτή οι παρακείμενες του ποταμού εκτάσεις. Συνεπώς, τι νόημα έχει η άδεια των 406,6 στρεμμάτων, όταν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αφορούν τουλάχιστον 20-πλάσια έκταση; Όμως, κι αν ακόμη η άδεια αναφέρεται σε ένα μόνον εργοτάξιο, ποιος θα κλείσει τα υπόλοιπα;

Θυμίζουμε ότι πριν 6 μόλις χρόνια 500.000 κυβ. μ. από την ίδια κοίτη έχτισαν την γέφυρα Ρίου Αντιρρίου καθώς και την κατασκευή του φράγματος του Αγίου Δημητρίου το 2001, γεγονότα με σοβαρή επίπτωση στην ποσότητα της παροχής φερτών υλικών του ποταμού, πολύτιμων για την προστασία της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου Αιτωλικού (περιοχή RAMSAR - διεθνούς σημασίας) από την εισβολή θαλάσσιου ύδατος.

Η εικόνα της βαριάς οικολογικής υποβάθμισης που υφίσταται ο Εύηνος συμπληρώνεται με τις τεράστιες και ανεξέλεγκτες αμμοληψίες που είναι ορατές και στο μεγάλο πλάτωμα της κοίτης του ποταμού από το ύψος των χωριών Πόρος και Παλιούρια και ανάντη, ιδιαίτερα στη θέση «Πίνη».

Γεννώνται συνεπώς επιτακτικά ερωτηματικά για τις αρμόδιες αρχές:

•Η Κτηματική Υπηρεσία Αιτωλοακαρνανίας ελέγχει τους όρους απόληψης, το βάθος εκσκαφής και την ποσότητα των υλικών, ιδίως στις θέσεις ΚΑΛΦΑ και ΠΑΡΑΔΕΙΣΙ;
•Υφίσταται το προβλεπόμενο ως «μέτρο απολύτου προτεραιότητας» στην Ειδική διαχειριστική Ποταμού Ευήνου (τμήμα περιοχών Κάλφα - Παραδείσι του δήμου Χάλκειας) του ορισμού δηλαδή (με έξοδα της εταιρίας της ΙΟΝΙΑΣ οδού) ειδικού επιστήμονα που θα ελέγχει τακτικά την διαδικασία απόληψης αδρανών από το ποτάμι; Ποιος είναι αυτός και ποια είναι τα έργα του; Ή αντιθέτως αληθεύουν οι πληροφορίες για ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της κοίτης από υπεργολάβους;
•Εναλλακτικές -έστω μεγαλύτερου κόστους- λύσεις ανεύρεσης αδρανών (πχ από στείρα μεταλλείων) αναζητήθηκαν;
•Οι αμμοληψίες στην θέση «Πίνη» και ανάντη ελέγχονται; ποιοι τις κάνουν, και με ποια άδεια;
•Τα αποτελέσματα της διερεύνησης καταγγελιών σχετικά με τις αμμοληψίες στον ποταμό Εύηνο από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), πότε θα γνωστοποιηθούν;

Οι Οικολόγοι Πράσινοι Αιτωλοακαρνανίας και Αχαΐας και η Θεματική Ομάδα Περιβάλλοντος των ΟΠ:

•Θεωρούμε ότι η απουσία συστηματικών και τακτικών ελέγχων επαπειλεί σοβαρά πλήγματα τόσο στο ίδιο το οικοσύστημα του ποταμού όσο και στην εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των εκβολών του και της προστατευόμενης υγροτοπικής περιοχής της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου - Αιτωλικού.
•Ζητούμε την άμεση παύση των ανεξέλεγκτων αμμοληψιών σε όλο το μήκος της κοίτης του Εύηνου, που δεν υπακούουν σε κανένα κανόνα και σίγουρα δεν παραπέμπουν σε έδαφος χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ενεργοποίηση προγράμματος τακτικών ελέγχων.
•Ζητούμε να ακουστεί η κραυγή αγωνίας των κατοίκων του Δήμου Χάλκειας και να παύσουν επιτέλους οι αρμόδιες αρχές και ιδίως η Κτηματική υπηρεσία Αιτωλοακαρνανίας να κάνουν ότι δεν βλέπουν τι συμβαίνει.

Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν. Αλλά κάποιοι αδρανούν

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η απόφαση του η αριθμ. 829/2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), σχετικά με την απόληψη άμμου από τον Εύηνο, που έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι " παρότι το ανωτέρω έργο οδοποιίας (κατασκευή Ιονίας Οδού), είναι εθνικής σημασίας, τα όργανα του Κράτους υποχρεούνται να διαφυλάττουν κάθε περιβαλλοντικά προστατευόμενο αγαθό και να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις προμήθειας υλικών για την κατασκευή των τεχνικών έργων."

Εναλλακτική λύση υπάρχει, αλλά δεν προχωράει!

Αντί το Υπουργείο Μεταφορών και η Περιφέρεια Δ.Ελλάδας, με την ανοχή (;) του ΥΠΕΚΑ, να νομιμοποιούν με «διαδικαστικές τρίπλες» την καταστροφική για το περιβάλλον πρακτική, έπρεπε να απαιτήσουν την προώθηση εναλλακτικών λύσεων που υπάρχουν και εφαρμόζονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. H προώθηση της ανακύκλωσης αποβλήτων εκσκαφών, κατεδαφίσεων και οικοδομών μπορεί να προσφέρει μια βιώσιμη λύση για την εξεύρεση πρώτων υλών για έργα μεγάλης ή μικρότερη κλίμακας.


Με δεδομένο ότι τόσο η Ιονία Οδός όσο και ο Ε65, χρειάζονται τεράστιες ποσότητες υλικών (πάνω από 1.250.000 κυβικά) που σήμερα τις προμηθεύονται από το περιβάλλον (Εύηνο και κυρίως Πηνειό αντιστοίχως) είναι ευκαιρία να δρομολογηθούν μονάδες ανακύκλωσης αδρανών υλικών (μπάζων) που θα είναι οι κύριες πηγές αυτών των υλικών για τα έργα.


Με αυτό τον τρόπο θα αντιμετωπιστούν με βιώσιμο τρόπο δυο σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα: ανεξέλεγκτες αμμο- και χαλικοληψίες από τα ποτάμια και ανεξέλεγκτη απόρριψη τεράστιων ποσοτήτων μπάζων στο περιβάλλον.


Η ανακύκλωση των αποβλήτων αυτών θα μπορούσε να είχε γίνει πραγματικότητα ήδη από το 2003 - όταν ολοκληρώθηκε το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος «για την αξιοποίηση των αποβλήτων κατεδαφίσεων, εκσκαφών και οικοδομών». Πάνω από 17 φορείς έχουν υποβάλλει σχέδια από τότε για δημιουργία μονάδων ανακύκλωσης μπάζων. Έχουν περάσει, όμως, 7 χρόνια και παρά τις ανακοινώσεις και της προηγούμενης ηγεσίας του ΥΠΕΧΩΔΕ και της σημερινής του ΥΠΕΚΑ δεν έχει γίνει νόμος του κράτους. Η ζημιά, όμως, που γίνεται έτσι στο περιβάλλον είναι τεράστια, χάνονται επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ και δεν προσφέρονται ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας σε μια εποχή οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Το ΥΠΕΚΑ, το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών και η Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας έχουν υποχρέωση τηρώντας τη νομιμότητα να προωθήσουν μια εφικτή εναλλακτική λύση που είναι σύμφωνη με μια υπεύθυνη οικονομία.