Με το ζόρι προξενιό; Γιατί θεωρούμε τη Μεσοχώρα κομμάτι της εκτροπής του Αχελώου;

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΚΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΑΧΕΛΩΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟ ΤΗΣ ΜΕΣΟΧΩΡΑΣ. Η Πανελλαδική Κίνηση Ενάντια στην Εκτροπή του Αχελώου καλεί σε συγκέντρωση και πορεία την Πέμπτη 11/03/2010 στα Προπύλαια στις 18:00.

Δημοσιεύοντας την προγραμματιζόμενη εκδήλωση διαμαρτυρίας - με την ομολογουμένως ευρηματική αφίσα με το σπασμένο φράγμα - το Μάρτιο στην Αθήνα (περισσότερες πληροφορίες εδώ), δεν μπορούμε παρά ν' αναρωτηθούμε για το σκεπτικό του "παντρέματος" της Εκτροπής του Αχελώου με το ΥΗΕ της Μεσοχώρας, αλλά και κατά πόσον αυτό το πάντρεμα υποδαυλίζει την ίδια την Εκτροπή.

Ως Φίλοι των Ποταμών είμασταν πάντοτε ενάντια στην Εκτροπή του Αχελώου. Πάντα θεωρούσαμε πως για να εκτρέψουμε ένα ποτάμι από τη φυσική του ροή και να αναταράξουμε το οικοσύστημα που στηρίζεται σ' αυτό, πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερα σοβαρός λόγος. Η εκτροπή του Αχελώου για την άρδευση της Θεσσαλίας δεν μας έχει πείσει για την κρισιμότητα και την σοβαρότητα της. Ιδίως εφόσον δεν έχει γίνει ακόμη μια ολοκληρωμένη μελέτη διαχείρισης υδάτων στη Θεσσαλία. Όταν δεν έχουν μετρηθεί τα διαθέσιμα του Πηνειού, ούτε έχει μελετηθεί η βελτιστοποίηση των υπάρχοντων αρδευτικών δικτύων. Όταν επιμένουμε να συντηρούμε καλλιέργειες που απαιτούν περισσότερο νερό απ' όσο διατίθεται και δεν είναι καν ανταγωνιστικές, με μέλλον στην αγορά.

Αυτό που δεν έχω προσωπικά καταλάβει είναι ο λόγος για τον οποίο εξακολουθεί να συνδέεται το υδροηλεκτρικό έργο της Μεσοχώρας με την εκτροπή του Αχελώου.
Απ' όσο μπορώ να καταλάβω, άσχετα με το πως ξεκίνησε ο σχεδιασμός τους - γιατί ναι, η Μεσοχώρα σχεδιάσθηκε έτσι ώστε να μπορεί να "τροφοδοτεί" το έργο της εκτροπής - είναι δυο αυτόνομα έργα. Μπορεί κάλλιστα να λειτουργήσει η Μεσοχώρα ως υδροηλεκτρικό έργο, χωρίς να γίνει η εκτροπή του Αχελώου.

Θα πείτε, δε μπορεί να μας μιλάς εσύ υπέρ ενός υδροηλεκτρικού...; Κι όμως, επειδή πρέπει πάντα να βλέπουμε το πρόβλημα κατάματα και να μπορούμε να παίρνουμε θέση, αν με ρωτήσετε να σας απαντήσω ξεκάθαρα, αν είμαι υπέρ ή κατά του έργου της Μεσοχώρας, θ' απαντήσω πως σε αυτή τη φάση που βρισκόμαστε τώρα, είμαι υπέρ της λειτουργίας του και θα εξηγήσω τους λόγους. Κάποιοι μπορεί να μη συμφωνούν και ίσως να με κατηγορήσουν, αλλά είναι αυτά που πιστεύω εγώ, οπότε τα καταθέτω επώνυμα ως προσωπική άποψη.
Οι λόγοι που λέω πως ναι, πρέπει να λειτουργήσει η Μεσοχώρα ως υδροηλεκτρικό έργο, ανεξάρτητα από την εκτροπή του Αχελώου στην οποία είμαι ξεκάθαρα αντίθετος, είναι οι εξής:

Πρώτον: Το έργο είναι εδώ και χρόνια ολοκληρωμένο. Έχουν επενδυθεί πολύ μεγάλα ποσά απ' το ελληνικό δημόσιο και πρέπει κάποια στιγμή να γίνει οικονομική απόσβεση.

Δεύτερον: Εδώ και 15 χρόνια, τα έργα έχουν δημιουργήσει στη περιοχή των έργων μια μεγάλη καταστροφή του περιβάλλοντος, με δημιουργία μεγάλων και απότομων πρανών στις πλαγιές, κατολισθήσεις, κλπ. Δεν είμαι υπέρ του τρόπου με τον οποίο έγιναν κάποια πράγματα αλλά έτσι έγιναν. Αυτό δεν αλλάζει. Με τη δημιουργία της λίμνης και αφού πρώτα αφαιρεθεί η βλάστηση στη λεκάνη που θα κατακλυσθεί, το μεγάλο μέρος του κατεστραμμένου περιβάλλοντος θα καλυφθεί από τη λίμνη και η περιοχή θα επανέλθει σε μια οπτική ισορροπία, ενώ μπορούν ν’ απαιτηθούν επιπρόσθετα έργα περιβαλλοντικών αποκαταστάσεων.

Επάνω, το υδροηλεκτρικό της Μεσοχώρας σε φάση κατασκευής το 1993.

Κάτω, το έργο ολοκληρωμένο από το 2000 αναμένει την έναρξη λειτουργίας (η οποία καθυστέρησε από την απόφαση κατασκευής νέας σήραγγας παράκαμψης του οικισμού της Μεσοχώρας και του αιτήματος αποζημίωσης - μετοίκισης και του κατοίκων του τμήματος του οικισμού που δεν θα σκεπαστεί απ' τη λίμνη).

Τρίτον: Οι κάτοικοι της Μεσοχώρας έχουν ήδη αποζημιωθεί για τις περιουσίες που θα χαθούν και οι προσβάσεις προς τα γύρω χωριά έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Το νέο νομοσχέδιο μεγάλωσε το εύρος των αποζημιώσεων σε μια προσπάθεια να ξεκολλήσει το έργο (για κάποιους απλά σε μια προσπάθεια να μειώσει τις τοπικές αντιδράσεις) Αν κρίνουν κάποιοι πως οι αποζημιώσεις δεν είναι επαρκείς ή απαιτούνται και άλλα έργα και γιατί όχι, επιπλέον αντισταθμιστικά έργα υποδομών, αυτό είναι ένα άλλο θέμα και πρέπει να εξεταστεί, εφόσον όμως υπάρχει συμφωνία ολοκλήρωσης του Έργου.

Τέταρτον και πιστεύω σημαντικότερο: Είναι καλύτερα να πληρώνουμε 30 ιδιωτικά υδροηλεκτρικά; Η απόφαση στροφής σε παραγωγή ενέργειας από μη ρυπογόνες πηγές είναι δεδομένη. Μαζί με την όποια εξοικονόμηση ενέργειας, είναι ξεκάθαρο πως πρέπει να προχωρήσουμε και στην κατασκευή έργων ΑΠΕ. Αν λοιπόν για ν' αναπληρώσουμε τα 160 MW του ΥΗΕ Μεσοχώρας που είναι δημόσιο και ήδη κατασκευασμένο, πάμε σε 30 μικρά υδροηλεκτρικά (μέσου μεγέθους 5 ΜW, με εκτροπή ποταμών και χωματουργικά έργα για 5 έως 7 χιλιόμετρα), που θα κατασκευαστούν μάλιστα από ιδιώτες, χωρίς καμία συμμετοχή του δημοσίου στην επιλογή της θέσης των έργων, το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία, μήπως το σύνολο της περιβαλλοντικής καταστροφής θα είναι μεγαλύτερο; Μήπως το οικονομικό αντίτιμο που θα πρέπει να πληρώσουμε για να επιδοτήσουμε τους ιδιώτες να παράγουν τα ίδια 160 MW πράσινης ενέργειας είναι κατά πολύ μεγαλύτερο;

Η στροφή σε έργα ΑΠΕ είναι όπως είπαμε επιβεβλημένη και υπό συνθήκες θεμιτή. Πιστεύω πως μικρά υδροηλεκτρικά έργα, μετά από σωστές μελέτες χωρητικότητας των υδατικών διαμερισμάτων, κεντρικό χωροταξικό σχεδιασμό, σωστές και εφαρμόσιμες περιβαλλοντικές μελέτες και τέλος δημόσια διαβούλευση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στην επιλογή θέσης, την κατασκευή και τη λειτουργία, μπορούν να είναι επιτυχημένα.

Το να υπάρχουν κάποια μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα με ταμιευτήρες, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ώρες αιχμής, είναι μεγάλο πλεονέκτημα για ένα ενεργειακό σύστημα. Πιστεύω όμως πως αυτά που έχουμε αρκούν. Αν μάλιστα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα συντήρησης των υπαρχόντων μεγάλων ΥΗΕ, με εργασίες καθαρισμού των ταμιευτήρων τους από τα φερτά που έχουν συγκεντρωθεί, τη βελτίωση του μηχανολογικού εξοπλισμού τους και την τροποποίηση κάποιων απ’ αυτά σε αντλητικά, τότε μεγιστοποιούμε και το ενεργειακό και το οικονομικό όφελος απ’ αυτά.

Νίκος Μαυρής

Διαβάστε ακόμη: Ενα ενδιαφέρον άρθρο για το χρονικό της εκτροπής του Αχελώου.