Η λίμνη του Ιλαρίωνα. Εδώ που κάποτε έτρεχε ο Αλιάκμονας

Πριν τρία χρόνια περίπου είχαμε μιλήσει για την επερχόμενη λειτουργία του φράγματος του Ιλαρίωνα στον Αλιάκμονα και μάλιστα είχαμε τιμήσει το μεγαλόπρεπο ποτάμι με μια τελευταία κατάβαση στο πανέμορφο "κόκκινο φαράγγι", το εντυπωσιακότερο σίγουρα τμήμα του Αλιάκμονα, που κατεβαίνεται με καγιάκ. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε το τελευταίο μας εκείνο ταξίδι - αποχαιρετισμό, το Μάιο του 2010.

Το κόκκινο φαράγγι του Αλιάκμονα, ο Αλιάκμονας Β όπως είναι γνωστός στους φίλους του καγιάκ και του ράφτινγκ, είναι ένα απ' τα μόλις τρία τμήματα του κατά τ' άλλα μεγαλύτερου ποταμού στην Ελλάδα, με ενδιαφέροντα "άγρια νερά" και μακράν το πιο εντυπωσιακό και τεχνικά δύσκολο. Είναι επίσης ένα απ' τα ελάχιστα ποτάμια μεγάλου όγκου, που διαθέτει και φαράγγι με τεχνικές δυσκολίες, συνδιάζοντάς τες με μια μοναδικής ομορφιάς και σπανιότητας φύση, οπότε η απώλεια στο χώρο των ποταμών είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Είναι έγραψα; Με συγχωρείτε, λάθος... Ήταν ήθελα να πω. Γιατί παρά την καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της, η έμφραξη που είχε προγραμματιστεί να γίνει πριν από δύο χρόνια, είναι πλέον γεγονός. Η σήραγγα εκτροπής κλείστηκε και το ποτάμι, παγιδευμένο από το 100 μέτρων ύψους φράγμα, άρχισε να σχηματίζει την τεχνητή λίμνη που πλέον θα ονομάζεται Λίμνη Ιλαρίωνος, από το όνομα της μονής που βρίσκεται στην περιοχή του φράγματος.
Ο φίλος και παλιός συνάδελφος Παναγιώτης που είναι από την περιοχή, μου έστειλε τις φωτογραφίες  από τη λίμνη που έχει σχεδόν γεμίσει το Δεκέμβριο. Όμορφη θα μου πείτε... Ναι, δε λέω. Όταν όμως ξέρεις πως ήταν πριν, όταν έχεις ζήσει το ζωντανό ποτάμι που έτρεχε μέσα σ' αυτό το φαράγγι, οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Αντίο φίλε Αλιάκμονα. Το περήφανο άγριο ποτάμι πέθανε, ζήτω η ήσυχη γαλήνια λίμνη! Άντε να ιδιωτικοποιηθεί τελείως και η ΔΕΗ να μην πάνε "χαμένες" οι "πράσινες" επενδύσεις των Ελλήνων...

Αόρατα Ρέματα - Άφαντα Μικρά Υδροηλεκτρικά

Γεια σας φίλοι και φίλες των ποταμών. Μετά από πολύ καιρό απουσίας - να με συγχωρέσετε σας παρακαλώ... ανωτέρα βία - επανέρχομαι για να αναδημοσιεύσω ένα κείμενο - παρέμβαση, στα υδροηλεκτρικά πράγματα, από τους πρωτοστάτες της Ευρυτανίας.

Ως μια φυσική συνέχεια της σειράς παρεμβάσεων που κάναμε κι εμείς εδώ για την προκλητική παράλειψη πολλών από τα μικρά ρέματα της χώρας μας από τη χωροθέτηση των υδάτων αναψυχής, αυτό το κείμενο έρχεται να μας πληροφορήσει για ενδιαφέροντες πτυχές του θέματος της "υδροηλεκτρικής ανάπτυξης". 

Μετά το τέλος της δημόσιας διαβούλευσης για τη χωροθέτηση των υδάτων αναψυχής, δόθηκε η δυνατότητα τοπικής επιλογής στους δήμους για το αν θα υλοποιηθούν ΜΥΗΕ στις περιοχές αναψυχής. Έπειτα μάλιστα από τις παρεμβάσεις κάποιων ευαισθητοποιημένων συλλόγων και Δήμων, όπως αυτοί της Ευρυτανίας, κάποια από τα ποτάμια της περιοχής, όπου όπως κι εμείς είχαμε τεκμηριώσει, συγκέντρωναν δραστηριότητες αναψυχής (ράφτιγκ, καγιάκ, περπάτημα, canyoning, ψάρεμα, κλπ), πέτυχαν να ενταχθούν στις περιοχές αναψυχής και να "εξαιρεθούν" από τη σίγουρη υδροηλεκτρική "εκμετάλλευσή τους".

Ακόμα μια επιτυχία της δημόσιας διαβούλευσης, μαζί με προηγούμενες παρεμβάσεις, ήταν να προβλεφθεί η απρόσκοπτη κυκλοφορία και των κατάδρομων ψαριών, εκτός από αυτή των ανάδρομων, αλλά και να εξορθολογιστεί το θέμα του ορισμού της "οικολογικής παροχής", της ροής δηλαδή που προβλέπεται να αφήνεται να ρέει στο ποτάμι, κατάντι του φράγματος του υδροηλεκτρικού, η οποία αυξήθηκε στο 50% της μέσης ετήσιας παροχής και δεν ορίζεται πια ως ποσοστό της θερινής παροχής, πράγμα πολύ λογικό για κάποια μικρά ρέματα που δεν έχουν αρκετά νερά όλο το χρόνο. Φανταστείτε για παράδειγμα ένα μικρό ρέμα, που ενώ το χειμώνα με τις βροχές και την άνοιξη που λιώνουν τα χιόνια έχει ας πούμε, μισό μέτρο βάθος νερό, ενώ το καλοκαίρι μεταβίας έτρεχαν 10 πόντοι νερό στη κοίτη. Η οικολογική παροχή υπολογιζόταν σε αυτή την ελάχιστη, εποχιακή ποσότητα των δέκα πόντων, ενώ τώρα με τη μέση ετήσια παροχή εξορθολογίζεται κάπως. Προφανώς, για τον "επενδυτή" αυτό σημαίνει "χαμένα νερά" ή χαμένες μέρες λειτουργίας. Δεν πειράζει... δεν μπορούν όλα να μετρηθούν με μονάδες.

Κλείνοντας και αφήνοντας το βήμα στους Ευρυτάνες, θα ήθελα να παρακινήσω και τους φίλους που μας διαβάζουν από τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, όπου όπως αναδείξαμε και στα προηγούμενα άρθρα μας, δεν έχουν συμπεριληφθεί στις περιοχές υδάτων αναψυχής, πολλά από τα ποτάμια που αποδεδειγμένα φιλοξενούν δράσεις αναψυχής. Παιδιά κουνηθείτε! Τα ποτάμια σας - τα ποτάμια μας - κινδυνεύουν. 

Ο Πηνειός της Πελοποννήσου πάει... το υδροηλεκτρικό που είχε αδειοδοτηθεί ήδη κατασκευάζεται στο κομμάτι που πέρυσι για πρώτη φορά, κάποιοι καγιάκερς είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να χαρούμε ένα παρθένο τμήμα άγριου ποταμού με δυναμικά περάσματα και όμορφη φύση (φωτό).

Ποιά ποτάμια θεωρούνται ως Ύδατα Αναψυχής; Μέρος 3ο: Πελοπόννησος

Τρίτο μέρος του αφιερώματός μας στα υπό κατάρτιση Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων, για τα οποία όπως έχουμε αναφέρει στο πρώτο και το δεύτερο μέρος, έχει ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες δημόσια διαβούλευση. Είπαμε ήδη για το νόημα που έχουν αυτά τα σχέδια, ως εργαλείο στην χάραξη πολιτικής (αειφόρου ελπίζω) ανάπτυξης. 


Όπως σε όλες τις μελέτες, τόσο τα δεδομένα που θα χρησιμοποιηθούν σε αυτή, όσο και οι παραδοχές που θα γίνουν από τους μελετητές, εξαρτώνται κατά πολύ από την κατεύθυνση που δίνεται από την γενικότερη πολιτική ανάπτυξης και το πόσο ψηλά στην ατζέντα βρίσκεται το θέμα προστασία του περιβάλλοντος. 


Θα μου πείτε πως κανονικά θα έπρεπε να γίνει πιστή εφαρμογή της Οδηγίας - Πλαίσιο για τα Νερά, όμως η ίδια η Οδηγία επιτρέπει κάποια ελαστικότητα στην εφαρμογή της. Βέβαια το λάστιχο αν το τεντώσεις πολύ, μπορεί και να σου σπάσει στα μούτρα, οπότε ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά των υπό διαμόρφωση Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων της Πελοποννήσου.


Θυμάστε πως στα ΣΔΥ που συντάχθηκαν για την Δυτική Στερεά Ελλάδα, την Ήπειρο και την Θεσσαλία, οι μελετητές, παρά το νομοθετικό κενό στον χαρακτηρισμό των Υδάτων Αναψυχής, πέραν των ακτών κολύμβησης για τα οποία έχει προβλέψει ο Έλληνας νομοθέτης, περιέλαβαν στην μελέτη αυτή, και αρκετά πλεύσιμα ποτάμια, αλλά και λίμνες.

Τα ποτάμια του ΥΔ Βόρειας Πελοποννήσου

Οι κύριες δραστηριότητες αναψυχής εσωτερικών υδάτων που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, όπως πολύ σωστά περιγραφόταν στην μελέτη, είναι: 

• το Rafting, 
• το Θαλάσσιο Σκι (σε λίμνη), 
• το Κανόε - Καγιάκ (ποταμού και λίμνης), 
• το Ψάρεμα σε λίμνη ή ποτάμι, 
• η Πεζοπορία σε ποτάμι (river trekking) και 
• η Διάσχιση φαραγγιών (Canyoning). 

Στις μελέτες όμως της Πελοποννήσου, κανένας από τους δεκάδες ποταμούς των τριών υδατικών διαμερισμάτων της Πελοποννήσου, δεν  χαρακτηρίζονται ως Ύδατα Αναψυχής. Γιατί άραγε αυτή η διαφορά αντίληψης; 


Τα υδατικά διαμερίσματα της Πελοποννήσου είναι τρία: Το Βόρειο, το Δυτικό και το Ανατολικό. Στο Προσχέδιο Διαχείρισης Υδατικού Διαμερίσματος Βόρειας Πελοποννήσου - Μητρώο Προστατευομένων Περιοχών - σελίδα 2-2, του Μητρώου Προστατευομένων Περιοχών, αναφέρεται πως στις παραδοχές που υιοθετούνται για την σύνταξη του Μητρώου Προστατευομένων Περιοχών, πως στα "Ύδατα Αναψυχής" περιλαμβάνονται μόνο οι περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως "Ύδατα Κολύμβησης" σύμφωνα με την οδηγία 76/160/ΕΟΚ", ενώ στο κεφ.3.4 (σελ 3-3) αναγράφεται πως: "Στο Μητρώο δεν εντάχθηκαν οι περιοχές / Υδατικά Συστήματα στα οποία αναπτύσσονται δραστηριότητες αναψυχής (rafting, πεζοπορία σε ποτάμια, διάσχιση φαραγγιών, κλπ) αφού δεν έχουν χαρακτηρισθεί σαν ύδατα αναψυχής, μέσω αδειοδότησης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 43504/5-12-20005"